Εν φωναίς και οργάνοις στην... τυχερή Χίο (φωτό)

αλήθεια

Δημήτρης Ζαφείρης

Στα πλαίσια του 2ου Φεστιβάλ Σύγχρονης Ελληνικής Μουσικής (1-8 Ιουλίου στη Χίο) πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Παρασκευής 6-7-2018 στο Ομήρειο Πνευματικό Κέντρο μια πολύ ασυνήθιστη και πολύ ενδιαφέρουσα συναυλία με γενικό τίτλο ''Εν φωναίς και οργάνοις''. 

Ήταν μια βραδιά με σύγχρονα έργα Ελλήνων συνθετών βασισμένα στην παραδοσιακή μουσική. Η παράδοση είναι πάντα πηγή έμπνευσης και νέας δημιουργίας μέσα στην εξελικτική πορεία της ζωής και των κοινωνιών δεδομένου ότι σπάνια συναντάται σε κάτι εξ' ολοκλήρου ''παρθενογένεση''. 

Την Καλλιτεχνική Διεύθυνση του Φεστιβάλ γενικότερα (που εκτός από συναυλίες περιείχε διαλέξεις και εργαστήρια) αλλά και της συγκεκριμένης συναυλίας είχε η πολυαγαπημένη Μαέστρος της Χίου Ελευθερία Λυκοπάντη με Καλλιτεχνικό Σύμβουλο το συνθέτη Αλέξανδρο Καλογερά, που με το μικρό πρόλογό του κατατόπισε το κοινό με σαφήνεια, απλότητα και επιτυχία για το ιδιαίτερο πνεύμα του προγράμματος που παρακολούθησε καθώς επίσης και για τις δράσεις του Φεστιβάλ που διαπνέονται από χαρακτήρα εκπαιδευτικό και διαλόγου. ''Να ρωτάτε'' προέτρεψε το κοινό ο κ. Καλογεράς ''με το διάλογο ωφελούμαστε όλοι'' και η συναυλία ξεκίνησε. 

Μια ''Ρεμπέτικη Σουίτα'' (ποτ-πουρί δηλαδή με απτάλικο και καρσιλαμά) ήταν το πρώτο μουσικό θέμα που παρακολούθησε το κοινό. Δυο κλασικές κιθάρες μαζί (που έπαιζαν εναλλάξ και ταυτοχρόνως πρίμα-μπάσα, μελωδία κι αρπίσματα) παρουσίασαν το γνωστό μας τραγούδι ''Κάτω στα λεμονάδικα'' ειδωμένο μέσα από ένα πολύ ''ευκίνητο'' μουσικό πνεύμα που ''περπατούσε'' πότε στην Ανατολή και πότε στη Δύση και που δύσκολα θα κατάφερνε να το εντάξει κανείς σε κάποια μουσική χρονική και ιστορική περίοδο ή κατηγορία συνθέσεων, γιατί θα μπορούσε ίσως και να ανήκει σε όλες. Μια πολύ ενδιαφέρουσα οπτική που εξηγεί κατά κάποιον τρόπο το λόγο για τον οποίο ''μέγιστοι μουσικοσυνθέτες αρνήθηκαν να διδάξουν σύνθεση'' όπως είπε στον πρόλογό του ο Αλέξανδρος Καλογεράς. 

Ακολούθησε μια μουσική σύνθεση για τσίμπελ και πιάνο. Το τσίμπελ είναι το Λευκορώσικο σαντούρι-κανονάκι. Η Angelina Tkatcheva που έπαιξε τσίμπελ στη σκηνή του Ομηρείου χτυπούσε τις χορδές όχι μόνο με τις ράβδους αλλά και με τα δάχτυλα. Το ίδιο περίπου έκανε και ο παρτενέρ της σ' αυτή τη μουσική σύνθεση. Ο Μikhail Murach έπαιζε πιάνο και με τα πλήκτρα και τραβώντας που και που τις χορδές κάτω από την ανοιχτή οροφή του κλασικού πιάνου. Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό, αφού ο συνδυασμός ήχων από χορδές πλήκτρα και κρούσεις στο ''σώμα'' και το ''περιθώριο'' των οργάνων που παρουσίασε το ντουέτο, έδινε μια αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε ταινία με παραμυθένιο περιεχόμενο και σενάριο. 

Ομάδα χορωδών (ανδρών και γυναικών) τραγούδησε πολυφωνικά τραγούδια της Ηπείρου που δεν θα μπορούσαν να λείπουν από μια βραδιά με σύγχρονα έργα Ελλήνων συνθετών γιατί αποτελούν το πιο σπουδαίο δείγμα Ελληνικής-Βυζαντινής Μουσικής που παρουσιάζει η λαϊκή μας παράδοση. 

''Τ' αηδόνια της ανατολής'' και ''Προς το τέρμα'' που ακούστηκαν στη συνέχεια είναι δύο τραγούδια-ποιήματα, που αποτελούν χαρακτηριστικό δείγμα σύγχρονων νεοελληνικών συνθέσεων, που έχουν να κάνουν με την Αγιορείτικη ποίηση και με κείμενα σύγχρονων μοναχών και επισκόπων της Εκκλησίας. 

Ο Επιτάφιος (1986), Agnus dei (1951), Άγιος, Κύριος Σαβαώθ και Χιώτικα Παραδοσιακά Τραγούδια σε επεξεργασία Μιχάλη Αδάμη (Το τραγούδι της λυγερής, Ξύπνησε πετροπέρδικα, Ζουρλάθηκα, Ένα καράβι από τη Χιό) τραγούδησε χορωδία υπό τη διεύθυνση της Ελευθερίας Λυκοπάντη. Η χορωδία αυτή δεν υπήρχε πριν από μια εβδομάδα και δημιουργήθηκε με προετοιμασία που έγινε στους χώρους του Μουσικού Σχολείου Χίου. Τη χορωδία στελέχωσαν Χιώτες, μαθητές του Μουσικού Σχολείου Χίου και άνθρωποι που ήρθαν από τη Νέα Υόρκη, τη Βοστώνη, την Αθήνα, το Λος Άντζελες, την Κρήτη και πολλά άλλα μέρη για να συμμετάσχουν στο 2ο Φεστιβάλ Σύγχρονης Ελληνικής Μουσικής στη Χίο. 

Η διοργάνωση του Φεστιβάλ πραγματοποιήθηκε από τη ''Μούσα Ελληνική'' της οποίας η ηλεκτρονική διεύθυνση είναι http://musahellenica.org 

Η ίδια χορωδία που τραγούδησε τον επιτάφιο και τα παραδοσιακά τραγούδια της Χίου υπό τη διεύθυνση της Ελευθερίας Λυκοπάντη, έκλεισε τη βραδιά τραγουδώντας το Τρελοβάπορο, σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη, με μαέστρο αυτή τη φορά τον Αλέξανδρο Καλογερά. Ήταν μια πολύ ιδιαίτερη και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και όμορφη μουσική βραδιά. 

Ο μουσικοσυνθέτης και καλλιτεχνικός Σύμβουλος του Φεστιβάλ Αλέξανδρος Καλογεράς, απευθυνόμενος στο Χιακό κοινό είπε από τη σκηνή του Ομηρείου (όταν προλόγισε την εκδήλωση): ''Είστε πολύ τυχεροί εδώ στη Χίο που έχετε το Μουσικό Σχολείο, τη Βιβλιοθήκη του Κοραή, το Ίδρυμα Μαρία Τσάκος και το Ομήρειο''.