Του Π.Α. Ανδριόπουλου
Ο Πρόεδρος της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν στην ομιλία του κατά το επίσημο δείπνο που παρέθεσε προς τιμήν του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, τόνισε ότι η Ευρώπη είναι κοινή Λογοτεχνία, κοινή Μουσική και επικαλέστηκε χαρακτηριστικά τα βιβλία του Καστοριάδη, την Μουσική του Ξενάκη και τα έργα του Γαβρά.
Σκέφτηκα πως ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ξέρει τον Κώστα Γαβρά από την ταινία Ζ. Ξέρει, μάλλον, και τον Καστοριάδη – τουλάχιστον ως όνομα – λόγω …αριστερών καταβολών του μεγάλου φιλοσόφου. Σίγουρα, όμως, πρώτη φορά θα άκουγε ότι υπάρχει κάποιος Ξενάκης στη μουσική!
Βέβαια αν δεν γνωρίζει τον Ιάννη Ξενάκη ο πρωθυπουργός, δεν είναι αμάρτημα δικό του. Η κοινωνία που τον γέννησε δεν ασχολήθηκε ποτέ με τον συνθέτη που λατρεύεται στη Γαλλία! Από την Ελλάδα έφυγε το 1947 ως πολιτικός εξόριστος και εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Παρίσι (πήρε τη γαλλική υπηκοότητα το 1965). Στη διεθνή βιβλιογραφία αναφέρεται συχνά ως Γάλλος συνθέτης με ελληνική καταγωγή. Όπως και η Μαρία Κάλλας, ως ιταλίδα ντίβα ή ο Δημήτρης Μητρόπουλος ως Αμερικανός μαέστρος!
Παρ’ ότι αριστερός, ο Iannis Xenakis δεν υπήρξε ποτέ συνθέτης της Αριστεράς, αφού η μουσική του δεν μπορούσε να κατακτήσει τις λαϊκές μάζες. Ευτυχώς!...
Οι πρωτοποριακές συνθετικές μέθοδοι που ανέπτυξε συσχέτιζαν τη μουσική και την αρχιτεκτονική με τα μαθηματικά και τη φυσική, μέσω της χρήσης μοντέλων από τη θεωρία των συνόλων, τη θεωρία των πιθανοτήτων, τη θερμοδυναμική, τη Χρυσή Τομή, την ακολουθία Φιμπονάτσι κ.ά. Παράλληλα, οι φιλοσοφικές του ιδέες για τη μουσική έθεσαν καίρια το αίτημα για ενότητα φιλοσοφίας, επιστήμης και τέχνης, συμβάλλοντας στο γενικότερο προβληματισμό για την κρίση και τον επαναπροσδιορισμό της σύγχρονης ευρωπαϊκής μουσικής των δεκαετιών του 1950 και 1960.
Ο ίδιος ο Ξενάκης σε συνέντευξή του είχε πει: «Η μουσική είναι και αυτή μια έκφραση, δεν μπορεί παρά να απαρτίζεται από αυτά τα άλλα, τις άλλες εκφράσεις. Επομένως, χωρίς φιλοσοφία, χωρίς μαθηματικά, χωρίς την ιστορία, η μουσική δεν μπορεί να υπάρξει, δεν έχει νόημα. Τα μαθηματικά, άλλωστε, χωρίς μουσική, χωρίς φιλοσοφία, δεν μπορούν να υπάρξουν. Δεν μπορούν να υπάρχουν χωρίς τις εικαστικές τέχνες, χωρίς την τέχνη γενικά. Ίσως αυτή είναι η σπουδαιότερη συνεισφορά μου ή τουλάχιστον ο χώρος στον οποίο δούλεψα τόσα χρόνια.»
Κι ακόμα μας άφησε μια πολύτιμη υποθήκη: «Οι Έλληνες καλλιτέχνες πρέπει να δουλέψουν πρωτοποριακά. Να δημιουργήσουν έργα παγκόσμιας σημασίας. Μονάχα έτσι μπορούν να σταθούν. Χρειάζονται κότσια και δύναμη.»
Ας ακούσουμε την περίφημη PSAPPHA του Ξενάκη, από μία ερμηνεία ενός νέου κρουστού. Η συγκεκριμένη εκτέλεση δημοσιεύθηκε μόλις σήμερα (8-9-2017) στο youtube.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου