ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ: ΟΙ ΔΙΚΟΙ ΜΟΥ ΕΟΡΤΑΖΟΝΤΕΣ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Δημήτρης Μητρόπουλος (1896 - 1960) 

Του οφείλω πάρα πολλά! Με δίδαξε κυρίως την αλήθεια της τραγικότητας του βίου και την αίσθηση του υψηλού! Ακούω ξανά και ξανά τις αξεπέραστες ερμηνείες του. 

Τώρα το ...πικάπ - μ' αρέσει καλύτερα ο όρος από το cd - παίζει ένα αριστούργημά του: το τρίτο κοντσέρτο για πιάνο του Προκόφιεφ. Παίζει και διευθύνει ταυτόχρονα την Robin Hood Dell Orchestra της Φιλαδέλφειας (1946). Ένας ποταμός μουσικής που συγκλονίζει. Δε νομίζω ότι υπάρχει μια νεώτερη ερμηνεία αυτού του έργου που να είναι τόσο μοντέρνα. 

Ακούστε τον ίδιο: "Τι αξίζει ένας μαέστρος που δεν επιθυμεί να κάνει το ακροατήριό του να αισθάνεται όπως αυτός; Δεν είμαι ρυθμόμετρον, είμαι ερμηνευτής.[ ..] Αν δεν κάνω αυτό που ξέρω ότι είναι σωστό, τότε ψεύδομαι προς τον εαυτό μου και τον Θεό. Κάθε τι (σ.σ. στην τέχνη) που δεν ξεπερνά ολοκληρωτικά τις υλικές δυσκολίες και δεν πνευματοποιείται σε βαθμό να εξουθενώνει κάθε υλική εντύπωση, είναι καταδικαστέο". 

Φυσικά ακούω και Μητρόπουλο να διευθύνει Σοστακόβιτς! Γιατί στις 14 Νοεμβρίου στην Μουσική Βιβλιοθήκη, στο πλαίσιο της εκδήλωσης που διοργανώνουμε για τα 110 χρόνια από τη γέννηση του Ντμίτρι Σοστακόβιτς, θα μιλήσω για τον Σοστακόβιτς του Μητρόπουλου. Και ερευνώντας ανακαλύπτω θαυμαστά και εξαίσια! 

Δημήτρης Χόρν (1921 - 1998) 

Ήταν ένας μποέμ αριστοκράτης! Κι ένας μέγιστος ηθοποιός, που δεν διαλαλούσε την πραμάτεια του. Όταν σε κάποια από τις τελευταίες συνεντεύξεις του είπε ότι δεν θεωρεί πως έκανε κάτι σπουδαίο και άλλα τέτοια... χειρότερα, κάποιοι "του χώρου" είπαν πως "τα 'χει χάσει"! Όμως όχι! Απλώς ήταν ένας άνθρωπος που γνώριζε πολύ καλά τι σημαίνει ζωή και θάνατος. 

Τον θυμάμαι να κατεβαίνει στο Ίδρυμα Γουλανδρή - Χορν όταν μιλούσε ο φίλος του Μητροπολίτης Περγάμου κ. Ιωάννης Ζηζιούλας, με τον οποίο είχαν συνεργαστεί πολύ αποδοτικά για τη λειτουργία του Ιδρύματος που άφησε εποχή τις δεκαετίες '80 και '90. 

Ο άνθρωπος που συνδέθηκε περισσότερο απ’ όλους με το «φως του ηθοποιού» δήλωνε στην εφημερίδα Tα Nέα τον Δεκέμβριο του 1992 –στην πρώτη του συνέντευξη (στον Παύλο Aγιαννίδη) ύστερα από ηθελημένη σιωπή οκτώ χρόνων– πως δεν έπρεπε να είχε γίνει ηθοποιός. 

"Aυτά τα οκτώ χρόνια της περισυλλογής μου διαπίστωσα ότι δεν έπρεπε να γίνω ηθοποιός. Γι’ αυτό και δεν παίζω στο θέατρο! Δεν νομίζω ότι είναι ποτέ κανείς ευχαριστημένος. Bρίσκεται σε τέτοια απόσταση από το ιδανικό του. H Mαρία Kάλλας, με την οποία βγήκαμε μαζί στο θέατρο, όταν συναντηθήκαμε χρόνια μετά μου είχε εξομολογηθεί: “Tάκη, δεν θα μάθω ποτέ να τραγουδάω”! Δεν έχω δει άνθρωπο με μεγάλο ταλέντο να είναι ικανοποιημένος απ’ αυτό που κάνει. Άτιμο πράγμα η τέχνη, είσαι ανικανοποίητος συνεχώς". 

Ακούω τώρα τον αφηγητή Δημήτρη Χορν στο έργο του Προκόφιεφ "Ο Πέτρος και ο Λύκος". Μια παράσταση με την Καμεράτα - Ορχήστρα Φίλων της Μουσικής που έχει κυκλοφορήσει σε cd. Αφηγείται με μια απλότητα που εξέλιπε... 

Δημήτρης Πικιώνης (1887 – 1968) 

Περπατώντας προ καιρού στου Φιλοπάππου, που φιλοτέχνησε ο φιλόπονος Δημήτρης Πικιώνης, σκέφτομαι την καίρια παρατήρηση που έκανε ο Ζήσιμος Λορεντζάτος: «Η αρχιτεκτονική του Πικιώνη βγαίνει κατ' ευθείαν μέσα από τη γη. Και μαζί ο αρχιτέκτονας». 

 Άλλωστε ο ίδιος ο Πικιώνης έγραψε μια φράση που κανείς άλλος δεν θα μπορούσε να τη διατυπώσει έτσι: «Ήταν φορές που αισθανόμουν πως εις τα θεμέλια που εισχωρούσαν βαθιά στη γη, εις τους ογκώδεις τοίχους και τις καμάρες των, ήταν η ψυχή μου που εντοιχιζόταν εις το ανώνυμο πλήθος των...». 

Μόνο ένας τέτοιος άνθρωπος θα μπορούσε να γράψει το 1948 το ακόλουθο πνευματικό, που ισχύει ακέραιο στις μέρες μας: «Είναι απόλυτα βέβαιο πως στις περισσότερες περιπτώσεις, αν όχι σε όλες, ο χυδαίος ρεαλισμός της εποχής μας εθυσίασε κι επιμένει ακόμη να θυσιάζει τις ανάγκες της εσώτερης ζωής του ανθρώπου εις τα ωφελιμιστικά του ιδεώδη, όχι γιατί η θυσία τούτη ήταν τωόντι αναπότρεπτη -τις περισσότερες φορές μπορούσαν τούτες να ικανοποιηθούν χωρίς οι άλλες να βλαφτούν- αλλά γιατί οι εσώτερες τούτες ανάγκες απουσιάζουν απ' την ψυχή του. Τρέφει απέναντί τους κάτι χειρότερο από άγνοια - ιταμή περιφρόνηση». 

Του οφείλω την αρχιτεκτονική της σκόρπιας μου ζωής…