Ιδιωτική Οδός: ΝΙΚ ΤΣΙΑΒΟΣ: Ο ΕΛΛΗΝΟΑΥΣΤΡΑΛΟΣ ΜΥΣΤΗΣ ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Πριν τρία χρόνια έγραφα εδώ στην Ιδιωτική Οδό:

Μια μοναδική κατά πάντα συναυλία μας χάρισε χθες βράδυ στην Αγγλικανική Εκκλησία η Specs' n' Arts σε συνεργασία με το Αρχείο Ελλήνων Μουσουργών Θωμά Ταμβάκου.

Μας συνήρπασε ο ελληνοαυστραλός κοντραμπασίστας και συνθέτης Νίκος Τσιάβος, ο οποίος πριν αρχίσει το πρόγραμμά του μας είπε ότι φεύγοντας βρέφος από την Ελλάδα για την μακρινή Αυστραλία πήρε στις ...αποσκευές του τη βυζαντινή μουσική και τα ηπειρώτικα μοιρολόγια (έχει καταγωγή από την Ήπειρο). Κι αυτή την κληρονομιά την μετουσίωσε σε σύγχρονη μουσική, μινιμαλιστική, με εσωτερική ένταση, με βιωματική προσέγγιση, με αληθινό πάθος και πόθο. Οι συνθέσεις του μία και μία! Αποπνέουν ήθος και μυσταγωγία. Δεν πρόκειται απλώς για ένα σοφά ελεγχόμενο αυτοσχεδιασμό, με ενδιαφέροντα μινιμαλιστικά στοιχεία που παραπέμπουν ίσα στον Arvo Part, αλλά για μια μουσική με χαρακτήρα, με σάρκα και οστά, που προκαλεί ισχυρές δονήσεις συγκίνησης.

Στο τελικό αποτέλεσμα σαφώς συμβάλλουν οι εξαίρετοι μουσικοί που έχει κοντά του ο Τσιάβος, αλλά το ρεσιτάλ είναι της συζύγου του συνθέτη, της υψιφώνου Deborah Kayser, η οποία ερμηνεύει αγγελικά, θα έλεγα, τις πρωτότυπες συνθέσεις του Τσιάβου: από το Άξιον εστί και την Hodie Christus natus est ως τα αποσπάσματα από τους Χαιρετισμούς, έργο που πρόσφατα παρουσίασε ο συνθέτης σε συναυλία 7ωρης διάρκειας, ακριβώς σαν αγρυπνία του Ακαθίστου! Δυο στίχοι από τον Ακάθιστο ήταν αρκετοί για να μας απογειώσουν: "Χαίρε δι΄ ης η χαρά εκλάμψει, χαίρε δι' ης η αρά εκλείψει". "Χαίρε ύψος δυσανάβατον ανθρωπίνοις λογισμοίς".

Ο Νίκος Τσιάβος ήλθε για πρώτη φορά στην Ελλάδα να παρουσιάσει δουλειά του. Ας ελπίσουμε να μας ξανάρθει σύντομα, όπως μας υποσχέθηκε ο ακάματος Θωμάς Ταμβάκος, ο οποίος μέσα από το πολύτιμο Αρχείο του μάς έχει αποκαλύψει πολλούς και αξιόλογους έλληνες συνθέτες της διασποράς.

Αν ήμουν υπουργός των εξωτερικών ο Τσιάβος θα ήταν οπωσδήποτε μέσα στην πολιτιστική διπλωματία μου. Τώρα αρκεσθείτε, φίλοι μου, στην τρέχουσα διπλωματία, από την οποία απουσιάζουν, φυσικά, η φαντασία, ο παλμός κι ο ενθουσιασμός.

Αυτά έγραφα πριν τρία χρόνια.

Φέτος, ο Νικ Τσιάβος, πάλι 11 Ιουλίου, ήταν και πάλι μαζί μας στην Αγγλικανική Εκκλησία.

Ο ακάματος Θωμάς Ταμβάκος, που δημιούργησε και εμπλουτίζει συνεχώς το Αρχείο Ελλήνων Μουσουργών, τήρησε την υπόσχεσή του και μας τον ξανάφερε.

Προλογίζοντας την συναυλία ο Θωμάς Ταμβάκος είπε:

Καλησπέρα σας.

Εκ μέρους του μουσικού συνόλου και των διοργανωτών της συναυλίας σας ευχαριστούμε θερμά για την παρουσία σας.

Μέσα σε αυτόν τον μυσταγωγικό χώρο θα γίνουμε θεατές – κοινωνοί μίας επικής χαρτογράφησης ενός άγνωστου και συνάμα σαγηνευτικού μουσικού τοπίου σε αγαστή συνέχεια του δρώμενου βασισμένου στην έμπνευση του ζωγραφικού έργου Pearl Harbor του Βασίλη Γαρυφαλλάκη. Αυτό το μουσικό τοπίο που ακολουθεί θα μας το παρουσιάσει ο Νικ Τσιάβος, κοντραμπασίστας, συνθέτης και αρχιτέκτονας του ήχου, από τους πιο αινιγματικούς μουσικούς της Αυστραλίας.

Ο αγαπητός Νικ γεννήθηκε στο Πέραμα Ιωαννίνων το ’57. Πριν κλείσει τα δύο χρόνια βρέθηκε στη Μελβούρνη της Αυστραλίας όπου διαβιεί χωρίς ποτέ να ξεχάσει τις ελληνικές του καταβολές. Σπούδασε μουσική (κοντραμπάσο και σύνθεση) στο Κολλέγιο των Τεχνών της Μελβούρνης στην πολιτεία της Βικτωρίας, τεχνική κοντραμπάσου με τον Φρανσουά Ραμπάτ και μεθοδολογία/φιλοσοφία αυτοσχεδιασμού με τον Μπαρ Φίλιπς στο Παρίσι.

Η μουσική δημιουργία του στέκεται στο κατώφλι που τέμνει τον αρχαίο από τον σύγχρονο μουσικό κόσμο. Ενώνει μουσικά θέματα, φαινομενικά ανόμοια μεταξύ τους δημιουργώντας ένα προσωπικό και μοναδικό μουσικό λεξιλόγιο. Βυζαντινοί ύμνοι και μελίσματα από τους πρώτους αιώνες της χριστιανοσύνης, σαμανικοί χοροί και αρχέγονοι ρυθμοί, διασταυρώνονται με τη λόγια μουσική, τον μινιμαλισμό, τον αλεατορισμό, τη τζαζ και τον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό αλλά και τη ροκ μουσική.

Συγχωνεύονται μέσα από την άναρχη δίνη του αυτοσχεδιασμού, με απόκοσμες αβανγκάρντ τεχνικές, σε μία "υπνωτική" σύνθεση ενός σύγχρονου προσωπικού και καθηλωτικού μινιμαλισμού αποσπώντας εγκωμιαστικές κριτικές σε διεθνές επίπεδο.

Η μυσταγωγική, σχεδόν απόκοσμη μουσική δημιουργία του αποτυπώθηκε σε δέκα, μέχρι στιγμής, ηχογραφήματα που αξίζει να τα αναζητήσετε.

Σε αυτό το μαγευτικό μουσικό ταξίδι ο Νικ δεν είναι μόνος. Εκτός από τις σολιστικές συνθέσεις του για κοντραμπάσο που συνήθως είναι μεγάλης διάρκειας, στις υπόλοιπες εντάσσει το σύνολο των εξαιρετικών μουσικών που τον συνοδεύουν. Όλοι μαζί συνδιαμορφώνουν και συνδημιουργούν το τελικό αποτέλεσμα.

Μετά την επιτυχημένη πρώτη περιοδεία του στην Ελλάδα τον Ιούλιο του 2013, ο Νικ επανέρχεται στη χώρα μας, με το δυναμικό μουσικό του σύνολο, για να παρουσιάσει τη νέα του έμπνευση με τίτλο «Immersion» ή «Εμβάπτισμα».

Πρόκειται για έργο με σαφείς συμβολισμούς, το οποίο ο συνθέτης έγραψε για την μεγαλύτερη νύχτα του χειμώνα στην Αυστραλία που διαρκεί 15 ώρες περίπου και με επιρροές από την ορθόδοξη βυζαντινή μουσική παράδοση, η οποία μαζί με τα δημοτικά τραγούδια της Ηπείρου, ήταν οι μόνες μουσικές αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας του.

Το έργο προήλθε από μία συζήτηση του συνθέτη με τον καλλιτεχνικό διευθυντή του φεστιβάλ Νταρκ Μοφο της Μελβούρνης, όπου και πρωτοπαρουσιάστηκε.

Το 15ωρο έργο αποτελείται από μια συνεχή και ευφάνταστη ροή μουσικών επεισοδίων που ξεδιπλώνονται μπροστά στον ακροατή/θεατή με υπνωτικούς πλην όμως καθηλωτικούς ρυθμούς. Περιβάλλονται επίσης με τη μοναδική ζεστασιά και το χιούμορ που ο συνθέτης τα έχει προικίσει. Είναι όντως ένα εμβάπτισμα στον μυστικό κόσμο της νύχτας, και μία γιορτή ενέργειας και αναρχίας, ως αντίβαρο στο σκοτεινό και το παράξενο.

Απόψε εδώ θα γίνουμε κοινωνοί και συνταξιδευτές μίας συντομευμένης εκδοχής του «Εμβαπτίσματος», διάρκειας 90 λεπτών, που ο Νικ Τσιάβος θα μας παρουσιάσει σε συνεργασία με τέσσερις ακόμη εκπληκτικούς μουσικούς, κορυφαία ονόματα στην Αυστραλία, την υψίφωνο Ντέμπορα Κεϊζερ, τον Άνταμ Σίμμονς στα σαξόφωνα/κλαρινέτα, τον Άντονυ Σουλτζ στο ακκορντεόν και τον Πήτερ Νέβιλ στα κρουστά. Φυσικά και ο ίδιος ο συνθέτης στο κοντραμπάσο.

Το μουσικό ταξίδι ξεκινά.

Καλή ακρόαση.