«Μικρά Ασία - Το παλίμψηστο της μνήμης», το νέο βιβλίο του Αλέξανδρου Μασσαβέτα (φωτό)

Toυ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΒΙΚΕΤΟΥ

φωτογραφίες: Αλέξανδρος Μασσαβέτας  

Άλλο ένα βιβλίο του χαρισματούχου Έλληνα, δημοσιογράφου, συγγραφέα και αγαπητού φίλου, Αλέξανδρου Μασσαβέτα, κυκλοφόρησε και παρουσιάστηκε πριν μερικές μέρες στην Αθήνα. Τίτλος του «Μικρά Ασία. Το παλίμψηστο της μνήμης». 

Μέσα από το βιβλίο, που εκδόθηκε από τον οίκο Πατάκη, ο αναγνώστης του θα έχει την ευκαιρία να ταξιδέψει νοερά στη νότια ακτή της Προποντίδας και τα παράλια του Αιγαίου. Η περιδιάβαση ξεκινάει από την Βιθυνία και την Μυσία (περιοχή της Κυζίκου και της Τρωάδας), συνεχίζει στην Αιολίδα, εστιάζοντας στο Αϊβαλί και στην Πέργαμο, κατεβαίνει στην τσιμεντένια σήμερα Σμύρνη, διασχίζει την Ιωνία και καταλήγει στα ερειπωμένα μοναστήρια της λίμνης Μπάφα και του Λάτμου, του γρανιτένιου όρους με τα απόκοσμα τοπία. Το βιβλίο όμως είναι χρήσιμο και για όσους έχουν επισκεφθεί τα μέρη, στα οποία αναφέρεται, γιατί σε αυτό θα βρουν πολλά και ενδιαφέροντα όχι μόνο για την ιστορία, αλλά και για το παρόν της Μικρασιατικής γης και των ανθρώπων της. Η κατόπτευση του χώρου δίνει αφορμή για μία ανασκαφή της μνήμης περισσότερων πολιτισμών και εποχών, σε μέρη όπου το παρελθόν βαραίνει πολλές φορές ασφυκτικά. Εδώ η ιστορία μοιάζει με δυσανάγνωστο παλίμψηστο, όπου ο κάθε κατακτητής προσπάθησε να θάψει την μνήμη των προκατόχων του επιβάλλοντας την δική του αφήγηση. 

Τρίγλια - Το μέγαρο των Εκπαιδευτηρίων

Η αναμόχλευση της ιστορίας εμπλουτίζεται με τις προσωπικές μνήμες των συνταξιδιωτών του συγγραφέα, του Ακύλα Μήλλα και του Κώστα Σταματόπουλου, αλλά και τις διηγήσεις των πολλών προσώπων που συναντούν καθ’ οδόν.
Του βιβλίου «Μικρά Ασία. Το παλίμψηστο της μνήμης», προηγήθηκαν δύο άλλα: «Κωνσταντινούπολη, Η πόλη των Απόντων» (2011) και «Διαδρομές στο Φανάρι, τον Μπαλατά και τις Βλαχέρνες» (2013). Το νέο βιβλίο είναι ο πρώτος τόμος μιας τριλογίας, που θα καλύψει σε ολόκληρη την σπαρμένη από μνήμες Μικρά Ασία. 

Μιλώντας στην παρουσίαση του νέου βιβλίου ο ιστορικός, συγγραφέας και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Κώστας Σταματόπουλος, επεσήμανε ότι «ως ευαίσθητος, ως αισθαντικός, ως διαρκώς εν εγρηγόρσει και έτοιμος να ορμήσει στην φωτιά, ο Μασσαβέτας είναι σε θέση να παρουσιάζει τα ισχυρά πράγματα σεμνά αφήνοντας τον συγκλονισμό που αυτά προκαλούν στο ίδιο το γεγονός και όχι στον στόμφο της περιγραφής του». Όσο για τον τρόπο με τον οποίον οικονομείται και οικοδομείται το βιβλίο, σημείωσε, πρέπει να το διαβάσει κανείς ολόκληρο για να τον αντιληφθεί. 

«Να αντιληφθεί δηλαδή τους δύο κύριους όγκους συμπαγούς και σχετικά μακρού κειμένου που περιέχει, ανάμεσα σε περιόδους πιο σύντομες, ως προς αυτό δε πιο ελαφριές- καθώς και την μεταξύ τους ισορροπία: ο πρώτος όγκος κειμένου είναι αφιερωμένος στο ρωμαίικο χθες κι ο δεύτερος σε ένα από τα τόσα σήμερα του βιβλίου που γέρνουν γοργά προς το χθες», ανέφερε ο ιστορικός Κώστας Σταματόπουλος. Στην παρουσίαση του βιβλίου μίλησε και ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Θεοδωρόπουλος. Είμαι βέβαιος ότι το νέο πόνημα θα διαβαστεί απνευστί, όπως και τα δύο προηγούμενα του συγγραφέα, «Κωνσταντινούπολη, Η πόλη των Απόντων» και «Διαδρομές στο Φανάρι, τον Μπαλατά και τις Βλαχέρνες». 

• Το πλήρες κείμενο της ομιλίας του ιστορικού Κώστα Σταματόπουλου είναι το ακόλουθο.

MIKRA ASIA MASSAVETA

Αϊβαλί - Το αγίασμα της Φανερωμένης μοιάζει σαν ελληνιστικός ναϊσκος από σαρμουσακόπετρα 

Παλιά αγροτόσπιτα της Βιθυνίας 

Σιγή - Ο Ταξιάρχης 

Παιδιά Ρομά στη Νίκαια 

Σμύρνη - Πούντα / Η Κατερίνα Βεντούρα στο σπίτι της, στο άλλοτε Χατζή Μπεκίρ σοκάκι 

Τρίγλια - Πανόραμα της πόλης και της Προποντίδας