"ΠΥΡΙΝΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ" ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΧΡΗΣΤΟΥ [1926-1970] - ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΑΝΔΡΙΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΟ ΜΜΑ

Της Μαρίας Κοτοπούλη

Μια εξόχως ενδιαφέρουσα διάλεξη του Παναγιώτη Ανδριόπουλου με θέμα Γιάννης Χρήστου «Πύρινες Γλώσσες» - Ορατόριο της Πεντηκοστής. Προσέγγιση του λιμπρέτου του έργου, παρακολουθήσαμε στις 23-11-15 στην Αίθουσα Διδασκαλίας της Μεγάλης Μουσικής Βιβλιοθήκης, «Λίλιαν Βουδούρη», του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής», στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Μας προϊδέασε βέβαια η υψηλής αισθητικής αφίσα, αληθινό έργο τέχνης, του Ιωάννη -Πορφύριου Καποδίστρια που μας υποδέχτηκε προαναγγέλλοντας το εξαιρετικό αυτό γεγονός. Με «αιχμηρή» λεπτότητα, σαν σε αντίστιξη στον πύργο της Βαβέλ, πρόβαλαν οι Πύρινες Γλώσσες του νεαρού δημιουργού. 

Αφορμή για τη διάλεξη ήταν η συμπλήρωση στις 8-1-2016 των 90 χρόνων από τη γέννηση του συνθέτη και 45 από τον τραγικό θάνατό του. Ο Γιάννης Χρήστου δεν ονομάστηκε τυχαία φιλόσοφος της μουσικής. Βαθύς γνώστης της φιλοσοφίας, της ψυχολογίας, της θρησκειολογίας, της κοινωνικής ανθρωπολογίας και του αποκρυφισμού, βρήκε τον κατάλληλο άνθρωπο για να τον ερμηνεύσει και να φωτίσει με το λόγο του τα δυσπρόσιτα νοήματα ενός λιμπρέτου πυκνού και μιας αποκαλυπτικής μουσικής. 

Ο Παναγιώτης Ανδριόπουλος, δημιουργός του ιστότοπου Ιδιωτική Οδός, θεολόγος και μουσικός με εξαιρετικά σαφή, δομημένο λόγο, ανέδειξε τις κρύφιες πλευρές ενός πολυσήμαντου έργου και την πολυμερή προσωπικότητα του αδικοχαμένου συνθέτη. Γνώστης των θεολογικών κειμένων ανέλυσε με συγκλονιστικό τρόπο το λιμπρέτο του Γιάννη Χρήστου, Πύρινες Γλώσσες, παραπέμποντας στις πηγές από τις οποίες άντλησε ο συνθέτης, φράσεις, εδάφια, εκκλησιαστικούς ύμνους, ψαλμούς του Δαβίδ, για να εκφράσει το θεϊκό μεγαλείο και τη δίψα του ανθρώπου να πλησιάσει το Θεό και να ομοιωθεί μαζί του. Ερμήνευσε μουσικά την ιερή συγκίνηση που πηγάζει από το θαύμα της σύλληψης, και, «καιόμενος» ο ίδιος ο συνθέτης, ιστόρησε με το λόγο των Γραφών τον αγώνα και την αγωνία του «καιομένου» ανθρώπου για την κατάληψη του φωτός της γνώσεως. 

Η παγκόσμια πρεμιέρα του έργου δόθηκε το 1964 στην Οξφόρδη από Αγγλικό Φεστιβάλ Μπαχ της Λίνας Λαλάντη [1910-1996]. Ο Γιάννης Χρήστου σε σχετική ερώτηση θα απαντήσει: «Είναι η στιγμή που δύσκολα μπορεί κανείς να περιγράψει με λόγια, γιατί δεν χωράνε λόγια, είναι η ώρα που ο άνθρωπος φωτίζεται με μια δύναμη που δεν είναι δική του». 

Ο ομιλητής καταχειροκροτούμενος, κάλεσε στο βήμα τον Ακαδημαϊκό Θεόδωρο Αντωνίου, φίλο και συνοδοιπόρο του Γιάννη Χρήστου, ο οποίος, με μοναδικό τρόπο, κατέθεσε τη μαρτυρία του και χρησιμοποιώντας το πιάνο έδωσε μικρό, αλλά σημαίνον δείγμα της δημιουργικής πρωτοπορίας του συνθέτη. 

Στο τέλος ο ρήτορας παραφράζοντας το μεγάλο μας Ελύτη είπε «Μνημονεύετε Γιάννη Χρήστου» κι εμείς τον συμπεριλάβαμε ανάμεσα στους μεγάλους που μνημονεύουμε στους δύσκολους καιρούς.

Σημείωση: Το παραπάνω κείμενο πρωτοδημοσιεύθηκε στα παραθέματα λόγου, που επιμελείται ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας. Ευχαριστώ θερμά την ευγενέστατη κριτικό κα Μαρία Κοτοπούλη για την αγάπη της και τής εύχομαι να αποτυπώνει τα καλλιτεχνικά γεγονότα της πρωτεύουσας με την ίδια πάντα θαλερότητα και ευθυκρισία. 

Ευχαριστώ από καρδιάς και τον φίλτατο Ιωάννη - Πορφύριο Καποδίστρια, που ταξίδεψε από την Ζάκυνθο για να φωτοαποτυπώσει την εκδήλωση. 

Η κριτικός Μαρία Κοτοπούλη με τον ομιλητή