ὑπὸ
Γέροντος Χαλκηδόνος Ἀθανασίου
Ἡ τέχνη ὅμως ἁπάλυνε τὸ πρόσωπο τοῦ τείχους ποὺ φαινόταν ἀπὸ τὴ Δύση καὶ τὸ μετέβαλε στὴν Galerie τοῦ κόσμου μὲ τὴν μακρύτερη διακόσμηση, ὅπως ὁ πολίτης Ὅμηρος στὶς ΗΠΑ. Ἐκεῖ ὅπου κατὰ τὰ ἔτη τῆς κατασκευῆς του μέχρι τὸ 1983 κυριαρχοῦσαν ἐκφράσεις καὶ Graffiti σ’ ὅλες τὶς γλῶσσες, εἰσῆλθε τὸ 1981 ἡ ἐπανάσταση τῆς "τέχνης ἐπὶ τοῦ τείχους". Οἱ πρωταγωνιστές της ἄρχισαν νὰ χρησιμοποιοῦν τὸ πιὸ μακρὺ γκρίζο τοῦ κόσμου γιὰ φωτο-ρεπορτάζ, κατασκευές, προκλητικὰ γεγονότα τῆς τέχνης καὶ μεγάλες παραστάσεις. Τὰ προϊόντα αὐτὰ διαδόθηκαν στὸν κόσμο καὶ κατετρώγαν τὸ καθεστὼς τῆς DDR μετὰ τῆς πολιτικῆς της γιὰ τὰ σύνορα στὴν διεθνῆ δημοσιότητα. Συναρπασμένοι ἀπὸ τὴν ἐκφραστικὴ δύναμη τῶν ἔργων αὐτῶν, ἔρχονταν χιλιάδες τουρίστες στὸ Δυτικὸ Βερολῖνο γιὰ νὰ δοῦν τὸν αἰσθητικὸ σεισμογράφο τῆς διαχωριστικῆς γραμμῆς μεταξὺ Δύσεως καὶ Ἀνατολῆς.
Οὕτω τυχαίως ἀνεκάλυψαν τὴν τέχνην τῶν Y. Asisi, F. Bartoletti, B. Scharpf, J. Borofsky, C. E. Bouchet, K. Citny, R. Cooke, M. Eins, S. Elsner, R. English, R. Fetting, M. Gremenz, A. Hacke, R. Hambleton, K. Haring, J. Grosse, D. Kennedy, J. Mann, T. Noir, M. Sanders, P. Unsicker, D. Wognarowicz κ.ἄ., πολλὰ ἔργα τῶν ὁποίων ἀπωλέσθησαν κατὰ τὴν πτῶσιν τοῦ τείχους.
Τοῦτο εἶχεν ὕψος 2 μέτρων, περίμετρον 155 χλμ. μετὰ ἠλεκτρικῆς περιφράξεως καὶ συρματοπλέγματος. Ἐκτίσθη τὸ 1961 ἀπὸ τὴν DDR πρὸς συγκράτησιν τῆς φυγῆς πρὸς τὴν Δύσιν καὶ ἐκρημνίσθη τὸ 1989 ἀπὸ τοὺς Βερολινέζους καὶ τῶν δύο πλευρῶν. Πιστεύεται, ὅτι 5.000 ἄνθρωποι διέφυγον μέσῳ αὐτοῦ. Ἐνδιαφέροντα ἔργα τέχνης στολίζουν τὸ σχεδὸν 1,3 χλμ. ἐναπομεῖναν τμῆμα του, ἀπ’ ὅπου ἐπισκέπται προσπαθοῦσαν νὰ ἀποκολλήσουν κάτι γιὰ τὸ σπίτι τους.
Ἡ East Side Gallery ἐδημιουργήθη τὸ 1990 ὅταν ἡ τότε Γερμανικὴ Κυβέρνησις ἀπεφάσισε νὰ δώσει νέα πνοὴ καὶ συμβολισμὸ στὸ τεῖχος. Μπροστὰ καὶ πίσω ἀπ’ αὐτὸ συγκεντρώθηκαν τότε περίπου 106 καλλιτέχνες ἀπὸ ὁλόκληρο τὸν κόσμο καὶ προσπάθησαν μέσῳ τῆς ζωγραφικῆς νὰ ἀποτυπώσουν τὰ συναισθήματα καὶ τὶς σκέψεις των γιὰ τὸ γκρέμισμά του, τὰ χρόνια ἀπομόνωσης τοῦ Ἀνατολικοῦ Βερολίνου, τὸν χωρισμὸ καὶ τὴν ἐπανένωση τῶν Βερολινέζων καὶ γενικὰ τὴν ὀμορφιὰ τοῦ κόσμου χωρὶς "τείχη" μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων ἀλλὰ μὲ εἰρήνη καὶ συμφιλίωση. Μήπως ὅμως τὸ πέτυχαν;1
Ὁ διάκοσμος τοῦ τείχους ἀπὸ ἀπόψεως συνθετικῆς, θεματικῆς, χρωματικῆς καὶ ρυθμολογικῆς παρουσιάζει μεγάλην ποικιλίαν, συχνάκις δὲ ἓν ἀξεδιάλυτο Confusio ἀσφαλῶς ὄχι εὐχάριστο πρὸς τὸ θεαθῆναι. Διακρίνεται διὰ τὰς ἀπιθάνους καὶ ὅλως τολμηρὰς καλλιτεχνικὰς ἐκφράσεις καὶ φανταστικὰς ἐπινοήσεις ὑπὸ τὸ πνεῦμα μάλιστα τῶν τότε κρατούντων ρυθμολογικῶν τάσεων.
Αἱ συνθέσεις εἶναι συνήθως παραθετικαί, ἄσχετοι πρὸς ἀλλήλας καὶ ἄνευ πλαισίων, χωρὶς νὰ ἀποκλείονται καὶ αἱ ὁμαδοποιήσεις. Παριστοῦν μέσα τους ἀνθρώπους ὁλοσώμους ἢ ὡς πορτραῖτα συχνὰ ἐπαναλαμβανόμενα, ἐρωτικὲς σκηνὲς ὅπως καὶ ἄλλα μοτίβα, σπίτια, ζῶα, ψάρια, πουλιά, φυτά, ἄνθη φανταστικοῦ, ἀφαιρετικοῦ ἢ μή, ἐπιθετικοῦ καὶ ἐκφοβιστικοῦ χαρακτῆρος, συχνάκις περίεργα καὶ μαριονετο"παρα-μορφώματα" ποικίλων μεγεθῶν, ὑπολείμματα αὐτῶν, σχήματα γεωμετρικά, μάσκες, τέρατα, σύμβολα, ἀναμεμειγμένα ἀρκετὲς φορές, δίκην Plakat μὲ σχετικὰ σλόγκαν, κείμενα καὶ ἐπιγραφές, ποὺ θυμίζουν κάπως τοὺς Picasso, Matisse, Grommaire κ.ἄ. Ἐπίσης ὑπάρχουν ἔργα πλαστικὰ ἀνεξάρτητα ἢ συμφυῆ πρὸς τὰ ζωγραφικά.
Ἀπὸ ἀπόψεως χρωματικῆς παρουσιάζεται μεγάλη καὶ ἔντονος ποικιλία καὶ ρευστότης, ἀλλὰ καὶ ἀσκητισμὸς καὶ λιτότης -ὅπως μαρτυροῦν αἱ Grisailles, ἐνίοτε ἀνάμεικτες καὶ αὐτές- ποὺ παρατηρεῖται καὶ στὰ θεματικὰ περιεχόμενα. Ἀρκετὰς φορὰς αἱ μορφαὶ εἶναι μονόχρωμοι μετὰ ἢ ἄνευ σκιῶν. Τεχνικῶς χρησιμοποιοῦνται χρώματα τοίχου, σπρέϊ, ἀλλὰ καὶ collages-ταπετσαρίες, τεμάχια καθρεπτῶν, μετάλλιναι πλάκες καθὼς ἐπίσης ἐπιζωγραφήσεις καὶ ἐπικολλήσεις.
Ρυθμολογικὰ τὰ ἔργα ἀνήκουν στὸν ἀφηρημένο ἢ μὴ ἐξπρεσιονισμό, πολλάκις μὲ στοιχεῖα τῆς κηλιδογραφίας (Taschisme), τῆς ψυχεδελικῆς καὶ λαϊκῆς τέχνης καθὼς καὶ τῆς ζωγραφικῆς τῶν παιδιῶν.
Ἂς ὄψονται οἱ σύγχρονοι τειχοποιοί! τῶν τε ὁρατῶν καὶ τῶν "ἀοράτων".
______________________________________________
"Τεῖχος εἶ τῶν Παρθένων, Θεοτόκε Παρθένε …"
Ὡς γνωστόν, μετὰ τὸν Β΄ Παγκόσμιον Πόλεμον καὶ τὸν διχασμὸν τῆς Γερμανίας, ἐστήθη τὸ "Τεῖχος τοῦ αἴσχους" τοῦ Βερολίνου. Τοῦτο χώρισε οἰκογένειες, μάνες καὶ παδιὰ καὶ ἔγινε τάφος 136 ἀνθρώπων ποὺ προσπάθησαν νὰ ξεφύγουν ἀπὸ τὸ φρικτὸ καθεστὼς τῆς DDR στὴν ἐλευθερία.Ἡ τέχνη ὅμως ἁπάλυνε τὸ πρόσωπο τοῦ τείχους ποὺ φαινόταν ἀπὸ τὴ Δύση καὶ τὸ μετέβαλε στὴν Galerie τοῦ κόσμου μὲ τὴν μακρύτερη διακόσμηση, ὅπως ὁ πολίτης Ὅμηρος στὶς ΗΠΑ. Ἐκεῖ ὅπου κατὰ τὰ ἔτη τῆς κατασκευῆς του μέχρι τὸ 1983 κυριαρχοῦσαν ἐκφράσεις καὶ Graffiti σ’ ὅλες τὶς γλῶσσες, εἰσῆλθε τὸ 1981 ἡ ἐπανάσταση τῆς "τέχνης ἐπὶ τοῦ τείχους". Οἱ πρωταγωνιστές της ἄρχισαν νὰ χρησιμοποιοῦν τὸ πιὸ μακρὺ γκρίζο τοῦ κόσμου γιὰ φωτο-ρεπορτάζ, κατασκευές, προκλητικὰ γεγονότα τῆς τέχνης καὶ μεγάλες παραστάσεις. Τὰ προϊόντα αὐτὰ διαδόθηκαν στὸν κόσμο καὶ κατετρώγαν τὸ καθεστὼς τῆς DDR μετὰ τῆς πολιτικῆς της γιὰ τὰ σύνορα στὴν διεθνῆ δημοσιότητα. Συναρπασμένοι ἀπὸ τὴν ἐκφραστικὴ δύναμη τῶν ἔργων αὐτῶν, ἔρχονταν χιλιάδες τουρίστες στὸ Δυτικὸ Βερολῖνο γιὰ νὰ δοῦν τὸν αἰσθητικὸ σεισμογράφο τῆς διαχωριστικῆς γραμμῆς μεταξὺ Δύσεως καὶ Ἀνατολῆς.
Οὕτω τυχαίως ἀνεκάλυψαν τὴν τέχνην τῶν Y. Asisi, F. Bartoletti, B. Scharpf, J. Borofsky, C. E. Bouchet, K. Citny, R. Cooke, M. Eins, S. Elsner, R. English, R. Fetting, M. Gremenz, A. Hacke, R. Hambleton, K. Haring, J. Grosse, D. Kennedy, J. Mann, T. Noir, M. Sanders, P. Unsicker, D. Wognarowicz κ.ἄ., πολλὰ ἔργα τῶν ὁποίων ἀπωλέσθησαν κατὰ τὴν πτῶσιν τοῦ τείχους.
Τοῦτο εἶχεν ὕψος 2 μέτρων, περίμετρον 155 χλμ. μετὰ ἠλεκτρικῆς περιφράξεως καὶ συρματοπλέγματος. Ἐκτίσθη τὸ 1961 ἀπὸ τὴν DDR πρὸς συγκράτησιν τῆς φυγῆς πρὸς τὴν Δύσιν καὶ ἐκρημνίσθη τὸ 1989 ἀπὸ τοὺς Βερολινέζους καὶ τῶν δύο πλευρῶν. Πιστεύεται, ὅτι 5.000 ἄνθρωποι διέφυγον μέσῳ αὐτοῦ. Ἐνδιαφέροντα ἔργα τέχνης στολίζουν τὸ σχεδὸν 1,3 χλμ. ἐναπομεῖναν τμῆμα του, ἀπ’ ὅπου ἐπισκέπται προσπαθοῦσαν νὰ ἀποκολλήσουν κάτι γιὰ τὸ σπίτι τους.
Ἡ East Side Gallery ἐδημιουργήθη τὸ 1990 ὅταν ἡ τότε Γερμανικὴ Κυβέρνησις ἀπεφάσισε νὰ δώσει νέα πνοὴ καὶ συμβολισμὸ στὸ τεῖχος. Μπροστὰ καὶ πίσω ἀπ’ αὐτὸ συγκεντρώθηκαν τότε περίπου 106 καλλιτέχνες ἀπὸ ὁλόκληρο τὸν κόσμο καὶ προσπάθησαν μέσῳ τῆς ζωγραφικῆς νὰ ἀποτυπώσουν τὰ συναισθήματα καὶ τὶς σκέψεις των γιὰ τὸ γκρέμισμά του, τὰ χρόνια ἀπομόνωσης τοῦ Ἀνατολικοῦ Βερολίνου, τὸν χωρισμὸ καὶ τὴν ἐπανένωση τῶν Βερολινέζων καὶ γενικὰ τὴν ὀμορφιὰ τοῦ κόσμου χωρὶς "τείχη" μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων ἀλλὰ μὲ εἰρήνη καὶ συμφιλίωση. Μήπως ὅμως τὸ πέτυχαν;1
Ὁ διάκοσμος τοῦ τείχους ἀπὸ ἀπόψεως συνθετικῆς, θεματικῆς, χρωματικῆς καὶ ρυθμολογικῆς παρουσιάζει μεγάλην ποικιλίαν, συχνάκις δὲ ἓν ἀξεδιάλυτο Confusio ἀσφαλῶς ὄχι εὐχάριστο πρὸς τὸ θεαθῆναι. Διακρίνεται διὰ τὰς ἀπιθάνους καὶ ὅλως τολμηρὰς καλλιτεχνικὰς ἐκφράσεις καὶ φανταστικὰς ἐπινοήσεις ὑπὸ τὸ πνεῦμα μάλιστα τῶν τότε κρατούντων ρυθμολογικῶν τάσεων.
Αἱ συνθέσεις εἶναι συνήθως παραθετικαί, ἄσχετοι πρὸς ἀλλήλας καὶ ἄνευ πλαισίων, χωρὶς νὰ ἀποκλείονται καὶ αἱ ὁμαδοποιήσεις. Παριστοῦν μέσα τους ἀνθρώπους ὁλοσώμους ἢ ὡς πορτραῖτα συχνὰ ἐπαναλαμβανόμενα, ἐρωτικὲς σκηνὲς ὅπως καὶ ἄλλα μοτίβα, σπίτια, ζῶα, ψάρια, πουλιά, φυτά, ἄνθη φανταστικοῦ, ἀφαιρετικοῦ ἢ μή, ἐπιθετικοῦ καὶ ἐκφοβιστικοῦ χαρακτῆρος, συχνάκις περίεργα καὶ μαριονετο"παρα-μορφώματα" ποικίλων μεγεθῶν, ὑπολείμματα αὐτῶν, σχήματα γεωμετρικά, μάσκες, τέρατα, σύμβολα, ἀναμεμειγμένα ἀρκετὲς φορές, δίκην Plakat μὲ σχετικὰ σλόγκαν, κείμενα καὶ ἐπιγραφές, ποὺ θυμίζουν κάπως τοὺς Picasso, Matisse, Grommaire κ.ἄ. Ἐπίσης ὑπάρχουν ἔργα πλαστικὰ ἀνεξάρτητα ἢ συμφυῆ πρὸς τὰ ζωγραφικά.
Ἀπὸ ἀπόψεως χρωματικῆς παρουσιάζεται μεγάλη καὶ ἔντονος ποικιλία καὶ ρευστότης, ἀλλὰ καὶ ἀσκητισμὸς καὶ λιτότης -ὅπως μαρτυροῦν αἱ Grisailles, ἐνίοτε ἀνάμεικτες καὶ αὐτές- ποὺ παρατηρεῖται καὶ στὰ θεματικὰ περιεχόμενα. Ἀρκετὰς φορὰς αἱ μορφαὶ εἶναι μονόχρωμοι μετὰ ἢ ἄνευ σκιῶν. Τεχνικῶς χρησιμοποιοῦνται χρώματα τοίχου, σπρέϊ, ἀλλὰ καὶ collages-ταπετσαρίες, τεμάχια καθρεπτῶν, μετάλλιναι πλάκες καθὼς ἐπίσης ἐπιζωγραφήσεις καὶ ἐπικολλήσεις.
Ρυθμολογικὰ τὰ ἔργα ἀνήκουν στὸν ἀφηρημένο ἢ μὴ ἐξπρεσιονισμό, πολλάκις μὲ στοιχεῖα τῆς κηλιδογραφίας (Taschisme), τῆς ψυχεδελικῆς καὶ λαϊκῆς τέχνης καθὼς καὶ τῆς ζωγραφικῆς τῶν παιδιῶν.
Ἂς ὄψονται οἱ σύγχρονοι τειχοποιοί! τῶν τε ὁρατῶν καὶ τῶν "ἀοράτων".
1- R. Günter, Verboten: Berliner Mauerkunst. Eine Dokumentation, Κολωνία, Βαϊμάρη, Βιέννη 2007.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου