Του θεολόγου Χρήστου Γκουνέλα
Θορυβήθηκαν κάποιοι συμπολίτες μας και προκλήθηκε το... θρησκευτικό τους συναίσθημα από την προχθεσινή μη ορκωμοσία του νέου πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, αφού για πρώτη φορά Έλληνας πρωθυπουργός δίνει απλή διαβεβαίωση στην τιμή και τη συνείδησή του ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας.
Η πράξη όμως αυτή του νέου πρωθυπουργού όχι μόνο δεν δείχνει προσβολή της επικρατούσας θρησκείας στην Ελλάδα, αλλά ίσα - ίσα αυτό θα έπρεπε πάντα να τηρείται, αφού θεολογικά ο όρκος είναι έωλος, τόσο βάσει της Αγίας Γραφής, όσο και βάσει της ορθόδοξης παράδοσης, όπως αυτή εκφράζεται μέσα από τους πατέρες της Εκκλησίας. Έτσι, ο ίδιος ο Χριστός (Μτ 5, 33-37) απαγορεύει να ορκιζόμαστε στο Θεό κάτι το οποίο σημειώνουν μετ' επιτάσεως στα συγγράμματά τους και μεγάλοι πατέρες της Εκκλησίας, όπως ο Μέγας Βασίλειος, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος και ο Γρηγόριος ο Παλαμάς. Μάλιστα ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος απαγορεύει και τον γενικό όρκο, αφού όπως λέει, ο φιλαλήθης και να ορκιστεί πάλι φιλαλήθης θα είναι, αλλά και ο ψεύτης, και να ορκιστεί πάλι ψεύτης θα είναι.
Πώς λοιπόν μας προέκυψε ο ...θρησκευτικός όρκος στη νεότερη Ελλάδα; Πρόκειται για αντικανονικό εφεύρημα του αρχιμανδρίτη Θεόκλητου Φαρμακίδη, φιλοβασιλικού και συμβούλου του Όθωνα, με σκοπό να ενισχύσει την παρουσία της Εκκλησίας στα πολιτικά πράγματα. Στην εισαγωγή του θρησκευτικού όρκου στα δημόσια πράγματα του νεοελληνικού κράτους αντέδρασε ένας άλλος αρχιμανδρίτης του Οικουμενικού Θρόνου, ο Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων, εκφράζοντας την παράδοση της Εκκλησίας, χωρίς ωστόσο να εισακουσθεί από τον Φαρμακίδη και τους τότε κυβερνώντες. Χαρακτηριστική λεπτομέρεια είναι ότι, και οι δύο κληρικοί που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στα εκκλησιαστικά, και ο Φαρμακίδης και στα πολιτικά πράγματα, κατάγονταν από την περιοχή της Λάρισας. Ο Φαρμακίδης από τη Νίκαια και ο Οικονόμος εξ Οικονόμων από την Τσαριτσάνη Ελασσόνας. Ωστόσο, οι δύο άνδρες είχαν και μια ακόμη σφοδρή σύγκρουση για τη δημιουργία του αυτοκέφαλου της Εκκλησίας της Ελλάδος την οποία υποστήριζε και πέτυχε πραξικοπηματικά ο Φαρμακίδης, έναντι του Οικονόμου εξ Οικονόμων, ο οποίος υποστήριζε ότι έπρεπε να παραμείνουμε στη δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όπως όριζε η τάξη της Εκκλησίας.
Βέβαια το θέμα της ορκωμοσίας απασχόλησε και πολύ παλιότερα, αρκετές φορές, ακόμη και την Βυζαντινή κοινωνία! Η αυτοκράτειρα Ειρήνη για παράδειγμα συνάζει όλη τη δογματική παράδοση της Εκκλησίας για να αποδείξει ότι ο όρκος είναι αντικανονικός. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι το γεγονός της θρησκευτικής ορκωμοσίας και των συνακόλουθων αντιδράσεων είναι ένα τρανό δείγμα για το πως ολόκληρες κοινωνίες, διαχρονικά, εγκλωβίζονται σε απλά, αυτονόητα και ανούσια ίσως πράγματα, ικανά ωστόσο να τις διχάζουν, πολλές φορές, βαθιά.
Έτσι λοιπόν, κλείνοντας αυτή την παρένθεση για την ιστορία του πράγματος, οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι ο κ. Τσίπρας, αν και άθεος, κατά δήλωσή του, έπραξε ορθόδοξα και σωστά, κατά τη γνώμη μας, που δεν ορκίσθηκε θρησκευτικά. Και τονίζουμε ότι αυτή η θέση μας δεν είναι πολιτική ή κομματική, αλλά καθαρά θεολογική, ερμηνεύοντας την ξεκάθαρη παράδοση της Εκκλησίας. Όσο για την πολιτική πράξη του νέου πρωθυπουργού και της νέας κυβέρνησης θα την κρίνουμε όλοι μας εκ του αποτελέσματος και σε κάθε περίπτωση στις επόμενες εκλογές.
Τέλος, πιστεύουμε ότι είναι ανάγκη η διοίκηση της Εκκλησίας, δια μέσου της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, να πάρει ξεκάθαρη θέση καταργώντας τον θρησκευτικό όρκο ακολουθώντας έτσι την μακραίωνη παράδοσή της, αλλά και τις φωνές πολλών σύγχρονων ιεραρχών που επιθυμούν, ορθώς, την κατάργηση του θρησκευτικού όρκου. Ενώ παράλληλα, η αρχή ενός διαλόγου για το χωρισμό Εκκλησίας και Κράτους και ο τελικός διαχωρισμός των δύο θεσμών πιστεύουμε ότι θα έκανε καλό στην Εκκλησία ενισχύοντας τη σταυρική της φύση μέσα στον κόσμο. Άλλωστε, μετά τον σταυρό υπάρχει η Ανάσταση, και χωρίς αυτόν δεν μπορεί να υπάρξει και Ανάσταση.
Ουαί υμίν...
ΑπάντησηΔιαγραφή"XΩΡΙΣΜΟΣ...?"
ΑπάντησηΔιαγραφήΠολύ καλά τα γράφεις, αγαπητέ μας Χρήστο!
Δεν χρειάζεται να σκανδαλιζόμαστε από την πολιτική ορκωμοσία του νέου πρωθυπουργού της χώρας, γιατί η στάση του είναι συνεπής και σύμφωνη με τα πιστεύματά του!
Μετά,... τα είδαμε και τα κατορθώματα των "θρησκευόμενων" μνημονιακών!Δεν μπόρεσαν τόσα χρόνια οι ΑΘΕΟΦΟΒΟΙ να ανακουφίσουν, έστω και λίγο, τα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα!
ΟΙ ΑΥΤΟΧΕΙΡΕΣ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΚΑΙ ΚΑΝΕΙΣ ΧΟΝΤΡΟΠΕΤΣΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΕΛΕΦΑΝΤΑΣ ΔΕΝ ΠΑΡΑΙΤΗΘΗΚΕ!!!
Φαίνεται ότι οι ΑΠΑΤΕΩΝΕΣ(ο λόγος μου δεν είναι αφοριστικός για όλους τους πολιτικούς άρχοντες!) εμπνέονται από τον Λόγο του Ευαγγελίου, στον οποίο και ΟΡΚΊΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΣΗ ΕΥΛΑΒΕΙΑ, ΟΙ ΒΛΑΣΦΗΜΟΙ ΚΑΙ ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΟΙ ΥΠΟΚΡΙΤΕΣ!!!
Τώρα, για τον χωρισμό δεν γνωρίζω εάν θα γίνει κάποια στιγμή, αλλά νομίζω πως είναι καιρός να σοβαρευτούμε λίγο και στον χώρο της Εκκλησίας, γιατί γέμισε ο τόπος από επαγγελματίες κληρικούς!
Ίσως, ο χωρισμός κάποιους καριερίστες να τους βάλει φρένο!
Ίσως...!
ΔΙΟΓΕΝΗΣ/Ε.Μ.
Περί όρκου:
ΑπάντησηΔιαγραφήΗδη στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο βρίσκουμε σαφή την εντολή του ιδρυτού της: «εγώ δε λέγω υμίν μη ομόσαι όλως» (Ματθ. 5.34-37). Η απαγόρευση απαντά και στους κανόνες του Μ. Βασιλείου, που επικυρώθηκαν από την Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο, ο οποίος ρητώς ορίζει ότι «ο όρκος απηγόρευται» (καν. 29). Το θέμα αντιμετωπίζει και εγκύκλιος επιστολή του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ανθίμου Δ΄ (1849), η οποία προσυπογράφεται και από τους λοιπούς Ορθόδοξους Πατριάρχες και τα μέλη της Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, που θεωρεί «αθέμιτον όλως...το ορκίζεσθαι τους ευσεβείς χριστιανούς, είτε κατ΄ ιδίαν είτε εν τοις δικαστηρίοις»."
Σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας, στο ερώτημα πως μπορεί κάποιος να πείθει τους άλλους, όταν αποφεύγει τον όρκο, ο Αγ. Γρηγόριος ο Θεολόγος απαντά: με το λόγο και τη συμπεριφορά που θα πιστοποιεί το λόγο του ("Επη Ηθικά", PG 37, 940). O Aγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς απορρίπτει επίσης τελείως τη χρήση του όρκου. Σε όσους δεσμεύθηκαν με όρκο προτείνει να τηρήσουν πιστά τις υποσχέσεις τους, αν αυτές είναι σύμφωνες με το θέλημα του Θεού, αλλά και να ζητήσουν ταυτόχρονα το έλεος του Θεού, γιατί ακόμη και σε περίπτωση ευορκίας δεν παύουν να είναι παραβάτες της εντολής ("Δεκάλογος κατά Χριστόν νομοθεσίας", P.G. 150, 1093 BC).
Περί αθεϊας Τσίπρα:
Ο άθεος δεν αρνείται τον Θεό αλλά την θεϊστική (θρησκευτική) αντίληψη που σχηματίζουν οι άνθρωποι για το θεό σε κάθε ιστορική στιγμή. Και όπως λέει ο Φωϋερμπαχ οι άνθρωποι προβάλουν την υποκειμενικότητά τους και έπειτα την την εξαντικειμενικεύουν και την αναλαμβάνουν ως θρησκεία.
Φυσικά ο Αληθής Θεός είναι επέκεινα της πιο πάνω διεργασίας και των αποτελεσμάτων της. Οπότε ο άθεος αρνούμενος την διαδικασία θρησκειοποίησης και τα αποτελέσματά της μάλλον βρίσκεται πλησιέστερον του Αληθούς Θεού παρά ο θρησκευόμενος.
ΟΡΚ
ΤΟ ΘΕΜΑ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΠΡΟΒΑΛΛΕΤΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ ΩΣ ΑΘΕΟ ΑΘΡΗΣΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΜΗΠΩΣ ΔΕΝ ΕΝΟΧΛΗΣΕ Ο ΟΡΚΟΣ ΑΥΤΟΣ ΚΑΘ'ΕΑΥΤΟΣ ΑΛΛΑ Η ΜΗ ΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ; ΔΗΛΑΔΗ ΑΛΛΑ ΛΕΜΕ ΑΛΛΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΕΞΑΠΑΤΟΥΜΕ ΤΟΝ ΛΑΟ ΜΗΠΩΣ ΤΟΥΣ ΕΝΟΧΛΕΙ Ο ΘΕΟΣ ..Ο ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ΤΙ ΕΛΕΓΕ ; ΟΡΚΙΣΤΙΚΕ ΚΑΙ ΕΛΕΓΕ ΟΤΙ ΟΡΚΟΣ ΕΚΦΡΑΖΕΙ ΤΗΝ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΛΑΟΥ....ΜΠΑΙΝΟΥΜΕ ΣΕ ΝΕΟΥΣ ΑΥΡΑΠΟΥΣ ΜΕ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ....
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ άθεος δεν είναι δυνατόν να ευρίσκεται πλησιέστερον του αληθούς Θεού, διότι η Πίστη δεν είναι ιδεολόγημα αλλά έμπρακτη εφαρμογή της αγάπης προς τον Θεόν, την οποίαν δεν μπορεί να έχη ο άθεος, επειδή δεν μπορεί να αγαπά κάτι που αρνείται.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕίναι απαράδεκτο να ορκιζόμαστε, σημείωσε με δηλώσεις του ο Σεβ. Μητροπολίτης Αργολίδος κ. Νεκτάριος, ο οποίος τάσσεται κατά της χρήσης του θρησκευτικού όρκου, ακόμα και στα δικαστήρια, υπογραμμίζοντας μάλιστα, πως καλά έκανε ο πρωθυπουργός και δεν ορκίστηκε.
ΑπάντησηΔιαγραφή«Εγώ είμαι κατά της θρησκευτικής ορκωμοσίας όχι μόνο στην Βουλή, όχι μόνο στις υπηρεσίες, αλλά και στα δικαστήρια. Είναι απαράδεκτο να ορκιζόμαστε στο Ευαγγέλιο» υπογράμμισε χαρακτηριστικά ο Μητροπολίτης Αργολίδος.
Ο κ. Νεκτάριος τόνισε πως, «το να ορκιζόμαστε στο Ευαγγέλιο που είναι κατά του όρκου το θεωρώ απαράδεκτο, γι' αυτό και πολύ καλά έκανε ο κ. πρωθυπουργός που δεν ορκίστηκε και μακάρι να ‘ρθει η ώρα να σταματήσει ο όρκος. Ας βρεθεί κάτι άλλο».
Στο ζήτημα του όρκου οι απόψεις διίστανται. Ο κ.Γκουνέλας καλό θα ήταν να μας παρέθετε και την άποψη του αγίου Νεκταρίου.
ΑπάντησηΔιαγραφή@28 Ιανουαρίου 2015 - 10:31 μ.μ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ Πίστη δεν είναι ιδεολόγημα αλλά η θρησκεία (θεϊσμός) είναι. ΟΡΚ.
Εξαρτάται από το τί εννοούμε ως όρκο. Ο Άγιος Νεκτάριος εξηγεί ότι ο "όρκος" με την έννοια της διαβεβαίωσης με επίκληση του Θεού ενώπιον του συνόλου της κοινωνίας δεν αποτελεί παράβαση της ευαγγελικής απαγόρευσης. Το ίδιο έκανε και ο Απόστολος Παύλος. Όπως και να 'χει, πιο πολύ Θεό έχει μέσα του ο Τσίπρας παρόλο που έχει κάποια άγνοια σχετικά με αυτό το ζήτημα, για την οποία άγνοια νομίζω ότι ευθυνόμαστε πρωτίστως εμείς οι "Χριστιανοί", κληρικοί και λαϊκοί, μοναχοί και κοσμικοί, παρά οι ανθρωπόμορφοι δαίμονες που παριστάνουν πως είναι "της Εκκλησίας". Και ακόμα μπορεί ο Θεός να είναι πολύ πιο ικανοποιημένος με τον Τσίπρα παρά με όλους εμάς μαζεμένους, οι οποίοι τολμάμε και μιλάμε για Αυτόν.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι είναι φανερό από αυτά που λέει ο Χριστός ότι ο όρκος που εννοούσε είναι ο όρκος του τύπου "αν λέω ψέμματα, να γίνει αυτό ή εκείνο". Αυτό φαίνεται από το πώς ο Χριστός αιτιολογεί αυτή την απαγόρευση.
ΑπάντησηΔιαγραφή