Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Στις 24 Νοεμβρίου 1985 στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ άρθρο του καθηγητή Χρήστου Γιανναρά με τίτλο: «Θρηνητική εικασία» και κεντρικό νόημα «ο τόπος διαλύεται και καταρρέει».
Στις 6 Ιουλίου 1986 η επιφυλλίδα του Γιανναρά έχει τίτλο: “Finis Graeciae”.
Έτσι, ένα βιβλίο με σχετικά κείμενα του Γιανναρά («προμηνύματα ιστορικού τέλους») κυκλοφόρησε το 1987 από τις εκδόσεις δόμος με τον …προκλητικό τίτλο: “Finis Graeciae” και υπότιτλο «Θρηνητική εικασία».
Τώρα (2014), σ’ ένα βιβλίο με τον ίδιο τίτλο, από τις εκδόσεις IANOS έχουμε όλες τις επιφυλλίδες του Χ. Γιανναρά της περιόδου 1985-1990.
Με αφορμή τα κείμενα του καθηγητή «Η Καταστροφή ως ευκαιρία», ο σπουδαίος Κωστής Παπαγιώργης έγραφε:
Ήδη από το 1986, ο συγγραφέας με το Finis Graeciae είχε προβλέψει τις συνέπειες του ηροστράτειου μετασχηματισμού του Ανδρέα Παπανδρέου. Αυτός που ελέγχει τα πολιτικά πεπραγμένα της παπανδρεϊκής εποχής δεν είναι μέλος ενός κόμματος αλλά ηθικός παρατηρητής. Τι είχε να αντιτάξει ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 η Νέα Δημοκρατία στον μετασχηματισμό του Ανδρέα Παπανδρέου; Ουσιαστικά, τίποτα. Πίστευε ότι ήταν φορέας εξουσίας, ανταγωνιζόταν τον αντίπαλο, αλλά δεν έθετε κοινωνικούς στόχους. Ετσι το ΠΑΣΟΚ ισοπέδωσε κάθε κοινωνική ιεραρχία, διέλυσε την αξιοκρατική στελέχωση στον δημόσιο τομέα, εξάρθρωσε τα πανεπιστήμια, ανασκολόπισε τα σχολεία και το εκπαιδευτικό ήθος, κατάργησε την ιστορική συνέχεια της ελληνικής γραφής επιβάλλοντας μονοτονικό κ.λπ. κ.λπ.
Θα πίστευε κανείς ότι ο κατ’ επάγγελμα θεολόγος εχθρεύεται την οιαδήποτε μορφή δημοκρατίας καθότι τα πολιτεύματα -όποια κι αν είναι αυτά- δηλώνουν εμμένεια, αποδοχή του κόσμου, ενώ η πίστη έχει να κάνει με άλλες κατηγορίες. Ωστόσο, τα γιανναρικά επιχειρήματα πόρρω απέχουν από παρόμοια τερτίπια. Η θρησκεία, διατείνεται ο ίδιος, βρίσκεται στους αντίποδες του εκκλησιαστικού γεγονότος διότι δεν μεταγγίζει «νόημα» της ύπαρξης και της συνύπαρξης. Μάλιστα, στην πλέον οργανωμένη και συλλογική μορφή της, η θρησκευτικότητα μπορεί να φτάνει μέχρι την αρρώστια και την απανθρωπία (σέκτες πουριτανών, πιετιστών, «γνησίων ορθοδόξων»). Γι’ αυτό, άλλωστε, η θρησκεία δεν γεννάει ποτέ πολιτισμό, όπως κάνει η αναζήτηση νοήματος, αιτίας και σκοπού της ύπαρξης και της συνύπαρξης. Πρόκειται για καλλιέργεια μιας σχέσης που σκοπεί στην αμεσότητα της ψηλάφησης, στη δυναμική μιας πληρότητας που δεν πληρούται ποτέ. Τούτο έστιν αληθώς το ευρείν τον Θεόν, το αεί αυτόν ζητείν, το ουδέποτε της επιθυμίας κόρον ευρείν. Η μεταφυσική δίψα ζητάει τη μέθη της γνώσης που «χαρίζεται μόνο στη σχέση, μόνο με την ελευθερία από το εγώ, στο πανηγύρι του έρωτα».
Κάποιοι που …έπεσαν από τα σύννεφα με την κρίση και διατείνονταν πως δεν ήξεραν, όφειλαν να γνωρίζουν τον προφητικό λόγο του Γιανναρά, διατυπωμένο 30 χρόνια πριν!
Κάποιοι άλλοι οι οποίοι αρέσκονται σε φτηνές ρητορείες και ιαχές περί «ελληνορθοδόξου παραδόσεως» και τα τοιαύτα, θα έπρεπε να έχουν αφουγκραστεί τον ρεαλιστικό λόγο του Γιανναρά και να κάνουν την αυτοκριτική τους, αντί να ψάχνουν την αιτία της κρίσης στα «ξένα κέντρα» και στον «σιωνισμό».
Κάποιοι παρόμοιοι που μας κραδαίνουν συνθηματολογικά το «Χριστός και Ελλάδα», προφανώς ανήκουν στην κατηγορία της οργανωμένης θρησκευτικότητας που μπορεί να φτάσει – και φτάνει - μέχρι την αρρώστια και την απανθρωπία.
Ο Γιανναράς υπήρξε απολύτως ρεαλιστικός, γιατί προφέρει σωστά την πραγματικότητα, την οποία οι περισσότεροι αποφεύγουν να δουν γιατί θα φρίξουν μπροστά στη θέα του τέρατος που οι ίδιοι δημιούργησαν και συντηρούν.
Κι αν κάπου μπορεί να διαφωνεί κανείς με τον Γιανναρά, θεμιτόν. Όμως δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να τον προσπεράσει αβασάνιστα γιατί τότε απλώς εξαπατάει τον εαυτό του.
"Προφήτης ή απλά ευφυής;"
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν γνωρίζω εάν ο δάσκαλος Γιανναράς έχει ικανότητες προφητικές•
με βεβαιότητα όμως μπορώ να πω ότι ο στοχαστής καθηγητής διαθέτει σκέψη κοφτερή και πολυεπίπεδη και γι΄αυτό πάντα επίκαιρη για όσους ενδιαφέρονται για τα ουσιώδη του βίου.
Βέβαια, οι'φωταδιστές'(πες το και αλλιώς:εκσυγχρονιστές και τεχνοκράτες!)
του δύσμοιρου αυτού τόπου φρόντισαν, από πολύ νωρίς, να τον τοποθετήσουν στο περιθώριο, στολίζοντάς τον και με τους κατάλληλους χαρακτηρισμούς:νεορθόδοξος ο Γιανναράς, ελληνοκεντρικός, απαισιόδοξος κ.α. Λησμόνησαν,όμως, οι θλιβεροί πολιτικοί μας σάτυροι να μας πούνε το σημαντικότερο:ο δάσκαλος είναι πολύ απλά ΡΕΑΛΙΣΤΗΣ!
Επιτακτική ανάγκη, λοιπόν, τα κείμενα του Γιανναρά να μελετηθούν από όλους μας ξανά και ξανά, παρά τις όποιες διαφωνίες που ο καθένας κρατά, μήπως κι έτσι οι υπνώτουσες συνειδήσεις μας αφυπνιστούν, έστω και σε ελάχιστο βαθμό!
Τότε μονάχα μπορούμε να ελπίζουμε ότι μ' αυτόν τον τρόπο διασώζουμε το νόημα,...το υπαρκτικό,...όπως θάλεγε και ο καθηγητής Γιανναράς!
Διογένης***Ε/Μ
"Ένας ρεαλιστής διανοητής"
ΑπάντησηΔιαγραφήΌταν ο Γιανναράς το '86 τολμούσε να γράψει ότι η Ελλάδα είναι μία χώρα χρεοκοπημένη - τότε που το σοσιαλιστικό κίνημα βρίσκονταν ακόμη στην ακμή του - δεν μπορεί κανείς παρά να τον χαρακτηρίσει ως εφυή στοχαστή και συνάμα ρεαλιστή και πάντως σε καμία περίπτωση εγκωμιαστή της εξουσίας, πράγμα που θα μπορούσε να το κάνει, έχοντας και την ιδιότητα του ακαδημαϊκού καθηγητή.
Ο καθηγητής Γιανναράς, όμως, τόλμησε να πεί τα πράγματα με το όνομά τους, κάτι που ελάχιστοι το έχουν πράξει σ' αυτήν τη χώρα! Γι' αυτό και ο εν λόγω διανοητής έχει δεχτεί και την ανάλογη σκληρή κριτική από τον χώρο της πολιτικής εξουσίας(προοδευτικούς σοσιαλιστές και φιλελεύθερους και αριστερούς διεθνιστές ή καλύτερα ΕΘΝΟΜΗΔΕΝΙΣΤΕΣ)...και φυσικά να μην ξεχάσουμε και από τον εκκλησιαστικό χώρο τους αμετανόητους νεοζηλωτές!
Όλα τα παραπάνω δεν δηλώνουν τυφλή αποδοχή των πολιτικοκοινωνικών και φιλοσοφικοθεολογικών θέσεων του στοχαστή Γιανναρά. Κάθε άλλο μάλιστα, γιατί οι συστηματικοί μελετητές του έργου του και όχι μόνο, ήδη έχουν ξεκινήσει μία εντονότατη κριτική για τα θεολογικά, κυρίως, ολισθήματά του(οντολογία σχέσης, φύση -πρόσωπο, μεταφορά του χαϊντεγκεριανού μοντέλου στην ορθόδοξη παράδοση κ.α.).
Δεν μπορεί, όμως, κανείς με εύκολο τρόπο να αμφισβητήσει τη μέγιστη προσφορά του Γιανναρά στον τόπο μας! Και μόνο ο ΕΛΛΗΝΟΚΕΝΤΡΙΣΜΟΣ του,
έστω και εμμονικός, θέλω να πιστεύω ότι είναι μία πολύ μεγάλη κληρονομιά για την καταταλαιπωρημένη, από τους θλιβερούς δημαγωγούς, Ελλαδίτσα μας!
Αντιγράφω από τη σελίδα 107 του βιβλίου FINIS CRAECIAE:"...Ζούμε και δεν ζούμε. Επιβιώνουμε σαν αποχαυνωμένοι κομπάρσοι με εκχωρημένη την ψυχή μας στον μη ρόλο του παθητικού υποκειμένου της πολιτικής. Πνευματική μας τροφή η εφημερίδα, υπαρξιακός προβληματισμός μας τα κομματικά και τα συνδικαλιστικά. Είναι η έσχατη μορφή ανθρώπινης αλλοτρίωσης, η πιο σπαρακτική έκπτωση σε πολιτιστική αφασία και υπανάπτυξη - σύμπτωμα ιστορικού τέλους ενός λαού..."
Για να είμαστε τίμιοι με τον εαυτό μας, τον ευλογημένο τόπο μας... και φυσικά με τον ΚΑΘΗΓΗΤΗ Γιανναρά!
ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΜΑΣ!!!
Διογένης(Ε.Μ.)