ΤΟ ΔΟΞΑΣΤΙΚΟΝ "ΜΑΓΟΙ ΠΕΡΣΩΝ ΒΑΣΙΛΕΙΣ" ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΠΑΤΡΩΝ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Στον τιμητικό τόμο για τον μακαριστό Μητροπολίτη Πατρών Νικόδημο (1915-2008) με τίτλο "Εικοσαέτηρος Αρχιερατεία" (1974-1994), που εκδόθηκε στην Πάτρα το 1994, ο Αρχιμανδρίτης Νικόδημος Μπαρούσης, Ηγούμενος της Ι. Μονής Χρυσοποδαριτίσσης Νεζερών, ο χρηματίσας και πρώτος αρχιδιάκονος του Πατρών Νικοδήμου, έγραψε ένα κείμενο με τίτλο: "Αναμνήσεις από την λειτουργικήν προσφοράν του Μητροπολίτου". 

Στο κείμενό του αυτό ο σεβαστός ηγούμενος περιγράφει τις λειτουργικές εμπειρίες του κοντά στον ανεπανάληπτο Δεσπότη. Ειδικότερα για τα Χριστούγεννα σημειώνει: 

Οι μεγάλες Δεσποτικές εορτές ήσαν για τον Μητροπολίτη τα σημαντικώτερα γεγονότα του έτους. Η ακολουθία των Μεγάλων Ωρών ήταν υπόθεσις ζωής. Παρίστατο εξ αρχής επί του θρόνου, ψάλλων τα τροπάρια, κατά την τάξιν, «από διφθέρας», μολονότι το εκκλησίασμα, ειδικώς τας παραμονάς Χριστουγέννων ή των Θεοφανείων, ήταν σχετικώς αραιό. Ήθελε και τον αναγνώστη ευκρινή, με ύφος εκκλησιαστικό και σεμνοπρεπές, και την θυμίασι με το κατζί, κατά την ακρίβεια της τάξεως. Η μεγαλοπρεπής παρουσία του εις τις μεγάλες εορτές, είχε κάτι το πηγαίο και αρχοντικό. Ενθυμούμαι καλώς τον θρησκευτικό ενθουσιασμό που προκαλούσε η παρουσία του εις την ακολουθία της Λιτής, πριν την έναρξι του Όρθρου των Χριστουγέννων. Λίγο προ της πέμπτης πρωινής ώρας, εις το μέσον του σολέα του Μητροπολιτικού ναού, έψαλλε από καρδίας, με ύφος βυζαντινού ηγεμόνος, το «Μάγοι περσών βασιλείς...», καίτοι το εκκλησίασμα εκείνη την στιγμή δεν απετελείτο παρά από ελαχίστους φιλακολούθους. Ακουσίως μετεφέρεσο εις την «εκκλησία του χρυσού Τρικλινίου», και ανέμενες την εξέλιξι της ιεράς πανηγύρεως κατά την περιγραφή του «ψευδο-Κωδινού». Το εκκλησίασμα «εκρέματο» κυριολεκτικώς από τα χείλη του ψάλλοντος Μητροπολίτου.

Αυτή την εμπειρία του Αρχιμ. Νικοδήμου την έζησαν και πολλοί Αθηναίοι, την εποχή που ο μακαριστός Νικόδημος Βαλληνδράς ήταν αρχιμανδρίτης ακόμα, στον Άγιο Γεώργιο Καρύτση στην Αθήνα. Μου είπαν κάποιοι απ' αυτούς που εκκλησιάζονταν στον Άγιο Γεώργιο, ότι πήγαιναν στην εκκλησία όρθρου βαθέως τα Χριστούγεννα, για να ακούσουν αυτό το περίφημο δοξαστικό της Λιτής "Μάγοι Περσών βασιλείς" σε ήχο πλ. α', από τον καλλικέλαδο π. Νικόδημο. Εικάζω ότι το ίδιο θα έκανε και στις ενορίες που υπηρέτησε ως εφημέριος πριν τον Άγιο Γεώργιο Καρύτση. 
Την εποχή εκείνη δεν την πρόλαβα, λόγω ηλικίας, μα ούτε και στον Μητροπολιτικό Ναό Πατρών είχα την ανάλογη εμπειρία, καθώς δεν εκκλησιαζόμουν εκεί. Έτσι, μια φορά παρακάλεσα τον Δεσπότη να μου το ψάλλει για να το ακούσω κι εγώ απ’ τα χείλη του. Μου το είπε φυσικά από μνήμης, και διεπίστωσα ότι δεν έλεγε κάτι άλλο από το κλασικό κείμενο της Κυψέλης – εδώ παραθέτω την επεξεργασία του Χουρμουζίου – αλλά με ύφος ηγεμονικόν και με όλα τα σχετικά ποικίλματα που βοηθούσαν στην απόδοση των νοημάτων. 

Ηχογράφηση – δυστυχώς – δεν έχω. Σκέπτομαι τώρα, ότι αυτός ο μύστης της λειτουργικής ζωής, έψαλλε με ιερό πάθος την Λιτή των Χριστουγέννων, που πια δεν τελείται στους ενοριακούς ναούς. Για δε τους Αρχιερείς ούτε λόγος να γίνεται. Δε νομίζω ότι γνωρίζει κανείς το «Μάγοι Περσών βασιλείς» που είναι μάλιστα και ποίημα Ιωάννου μοναχού, δηλ. του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού. 
Το κείμενο του ύμνου έχει ως εξής: 
Μάγοι Περσῶν Βασιλεῖς, ἐπιγνόντες σαφῶς, τὸν ἐπὶ γῆς τεχθέντα, Βασιλέα οὐράνιον, ὑπὸ λαμπροῦ ἀστέρος ἑλκόμενοι, ἔφθασαν ἐν Βηθλεέμ, δῶρα προσφέροντες ἔγκριτα, χρυσὸν καὶ λίβανον καὶ σμύρναν, καὶ πεσόντες προσεκύνησαν· εἶδον γὰρ ἐν τῷ Σπηλαίῳ, βρέφος κείμενον τὸν Ἄχρονον.