ΕΝΑ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΑΝΤΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ ΙΩΑΝΝΗ ΚΟΜΝΗΝΟ

Δημήτριος Χ. Πάντος 

Δημήτρης Μπαλτᾶς 

Δημήτριος Χ. Πάντος, Ἰωάννης Κομνηνός (Ἱερόθεος Δρύστρας) 1657-1719. Ὁ βίος, τό συγγραφικό του ἔργο καί ἡ ἐκκλησιαστική καί πολιτική του δράση, Ἐκδόσεις Κληροδοτήματος Β. Μωραΐτου, Ἀθῆναι 2014, σελ. 404 

Ἡ παροῦσα ἐργασία τοῦ ἀειμνήστου φίλου Δ. Πάντου, ἡ ὁποία εἶδε τό φῶς τῆς δημοσιότητας πρίν ἀπό λίγες ἡμέρες, εἶχε κατατεθεῖ τό 2007 ὡς διδακτορική διατριβή στήν Θεολογική Σχολή τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν. 

Ἡ ἐργασία ἀποτελεῖ μία συμβολή στόν βίο (σελ. 63-188) καί τό ἔργο (σελ. 189-322) τοῦ Ἰωάννη Κομνηνοῦ, ἑνός ἀπό τούς σημαίνοντες λογίους τοῦ 17ου αἰ. Ὁ Ἰωάννης Κομνηνός ὑπῆρξε μία πολύπλευρη προσωπικότητα, διακρινόμενη ἀπό ἕνα«κοσμοπολίτικο πνεῦμα» (σ. 11), καί ἔδρασε κυρίως στήν Ρουμανία σέ σημεῖο ὥστε νά θεωρεῖται «ἀπό τούς σημαντικότερους ἐκπροσώπους τῶν ρουμανικῶν Γραμμάτων» (σ. 12). Μάλιστα ἡ ἐκλογή τοῦ Ἰωάννου Κομνηνοῦ στήν μητρόπολη Δρύστρας θεωρεῖται ὅτι «ἐπιβεβαιώνει τίς στενές του σχέσεις μέ τίς Παραδουνάβιες Ἡγεμονίες» (σ. 338). 

Ὅσον ἀφορᾶ τό συγγραφικό ἔργο τοῦ Ἰωάννου Κομνηνοῦ, ὁ συγγραφέας ἀποτιμᾶ ὅτι αὐτό«διακρίνεται [ἀπό] ἕνα εὐρύ φάσμα θεμάτων, ἀπό θεολογικά καί ἱστορικά ἔργα μέχρι τή Γεωγραφία καί τή Φυσική» (σ. 343). 

Στό Παράρτημα τοῦ βιβλίου ὁ Δ. Πάντος ἐκδίδει γιά πρώτη φορά ὅλες τίς αὐτόγραφες ἐπιστολές τοῦ Ἰωάννου Κομνηνοῦ (σελ. 349-369). 

Τό βιβλίο, λοιπόν, πού παρουσιάζω σήμερα, εἶναι μία ἐξαντλητική ἔρευνα στόν λόγιο τῆς τουρκοκρατίας Ἰωάννη Κομνηνό, βασισμένη σέ ἀνέκδοτο καί ἀρχειακό ὑλικό.