Η ΑΘΕΪΑ ΤΟΥ ΑΘΕΟΥ ΚΑΙ Η ΑΘΕΪΑ ΤΟΥ ΘΕΟΜΠΑΙΧΤΗ...

Γράφει ο Σωτήρης Μητραλέξης 

υπ. Δρ. Φιλοσοφίας της Freie Universität Berlin

Ο Αλέξης Τσίπρας (για τον οποίον ο γράφων δεν τρέφει ιδιαίτερη πολιτική συμπάθεια: κάθε άλλο) είναι πρόεδρος της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως της χώρας, κάτι που καθ’ αυτό συνιστά θεσμό. Ως εκ της θέσεως του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως, είναι εφικτό και πιθανό να εκλεγεί (οψέποτε) πρωθυπουργός της χώρας. Τμήμα του ελληνικού κράτους, και δη αυτοδιοίκητο, με ιδιαίτερο καθεστώς, είναι το Άγιον Όρος. Αδιανόητο το να μην το έχει επισκεφθεί ένας πιθανός μελλοντικός πρωθυπουργός, να μην γνωρίζει από πρώτο χέρι την ιδιαιτερότητά του και τα ζητήματα τα σχετικά με αυτήν (μολαταύτα, ουκ ολίγοι επαγγελματίες της ευσέβειας εξελέγησαν πρωθυπουργοί της χώρας χωρίς να το έχουν επισκεφθεί ποτέ τους). Ιδίως δε αν έχει δηλώσει άθεος, αν δεν έχει γαλουχηθεί στην Εκκλησία που γεννά την μοναστική πολιτεία του Όρους: τότε, οφείλει να την επισκεφθεί έτι περαιτέρω, οφείλει να γνωρίζει πριν διοικήσει. Άρα, ο Αλέξης Τσίπρας καλώς πράττει και την επισκέπτεται, και δη χωρίς να υποκρίνεται τον ευσεβή. 

Καίτοι διακηρυγμένος άθεος, με ειλικρίνεια που ταράσσει τους επικοινωνιολόγους επαγγελματίες της διαστρέβλωσης, δεν ετοιμάζει την επίσκεψή του στο Όρος με το a contrario τουπέ του χριστιανομάχου φοιτητή, αλλά με την νηφαλιότητα του ανθρώπου που γνωρίζει ότι, αν εκλεγεί, θα κληθεί να διακονήσει και αυτήν την πλευρά του βίου και τους κράτους των Ελλήνων – και που αποδέχεται αυτήν την ευθύνη χωρίς να αποκρύβει την απουσία σχέσης του με την Εκκλησία. Το ίδιο ισχύει και για την ένδειξη σεβασμού του υποψηφίου πρωθυπουργού στην πίστη του λαού μας με την προσωπική, αλλά διακριτική και σαφώς αποστασιοποιημένη (μη λατρευτική) παρουσία σε δημόσιες εκκλησιαστικές ακολουθίες όπως ο σχολικός αγιασμός. Δηλαδή τί θα επιθυμούσαν όσοι εγκαλούν για υποκρισία, να κάνει ο εκάστοτε Αλέξης Τσίπρας «σκηνή» και να... θρυμματίσει το ματσάκι βασιλικού του αγιασμού, φωνάζοντας παράλληλα «δεν υπάρχει Θεός»; 

Αδυνατώ να κατανοήσω το με ποιά λογική θα μπορούσε να καταγγείλει κάποιος αυτήν την στάση ως υποκριτική, να υπονοήσει ότι αυτή η επίσκεψη στο Όρος του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν θα έπρεπε να λάβει χώρα, να βγάλει το «χριστιανόμετρο» για να κρίνει αν πρέπει οι πιθανοί μελλοντικοί πρωθυπουργοί της Ελλάδος να γνωρίζουν τί εστί Άγιον Όρος ή όχι. Δυσκολεύομαι ακόμα περισσότερο, όταν συνειδητοποιώ ότι δίπλα στην ειλικρινώς διακηρυγμένη αθεΐα του κ. Τσίπρα στέκεται ενίοτε η θεομπαιξία των «ευσεβών» πολιτικάντηδων – και η σύγκριση τιμά τον ειλικρινή άθεο, όχι τον θεομπαίχτη «ευσεβή». 

Οποιοσδήποτε πολίτης έχει έστω και μιαν εντελώς επιφανειακή σχέση με τον πολιτικό κόσμο, γνωρίζει καλά ότι η πλειοψηφία των πολιτικών ανδρών και γυναικών, ιδίως δε στον συντηρητικό/κεντροδεξιό χώρο, έχουν είτε μιαν επιφανειακή (δηλαδή ψευδή) είτε μιαν ανύπαρκτη σχέση με την ζωή της Εκκλησίας. Οι περισσότεροι δε, αν τους ρωτήσεις ιδιωτικώς, αραδιάζουν αμπελοφιλοσοφικούς μονολόγους σχολικού διαλείμματος συνοικιακού γυμνασίου-λυκείου για το θέμα της πίστης, με απρόσωπες «ανώτερες δυνάμεις» και τα τοιαύτα της αποκοπής από το εκκλησιαστικό σώμα. Κανένα πρόβλημα με όλα αυτά! Το πρόβλημα προκύπτει όταν όλοι αυτοί εμφανίζονται ως πρωταθλητές της ευσέβειας, με κεριά, λιβάνια, επιταφίους, κεφαλοκλειδώματα με μητροπολίτες, τάματα και προσκυνήματα. 

Το «Χριστιανόμετρο» στον δημόσιο βίο μπορεί να έχει μόνο πολιτικαντικώς εκλογική χρήση (δηλαδή, για τους εν Εκκλησία, χυδαία χρήση), αποκλείεται να αφορά την ζωή της ενορίας, της επισκοπής, του μοναστηριού. Η συνειδητή αθεΐα είναι αυτό που είναι, με την ειλικρίνεια της σαφήνειας, ενώ οι πανηγυρικές ομολογίες πίστεως δημοσίων ανδρών ενέχουν συχνά το ενδεχόμενο της θεομπαιξίας, του διασυρμού των πιο πολύτιμων ελπίδων μας στο παζάρι της φτήνιας. Η αθεΐα του αθέου είναι ειλικρινής, ξεκαθαρίζει τα πράγματα, μα η αθεΐα του ανειλικρινή θεομπαίχτη είναι πάντοτε χυδαία και ενίοτε επικίνδυνη. Κάποτε δε το... ιδεολογικοποιούν κιόλας: μαρτυρούν ιδιωτικώς (ή και γράφουν δημοσίως: έχει συμβεί!) αναίσχυντα ότι παίζουν τον ευσεβή στις κάμερες, διότι «η ορθοδοξία είναι κομμάτι της εθνικής ταυτότητας»: δηλαδή η σωτηρία του ανθρώπου και η Εκκλησία του Χριστού είναι ένα δεκανίκι της κρατικής ιδεολογίας, ένα στήριγμα της καλής διακυβέρνησης προς χρήσιν και άγραν, άρα κι εμείς παίζουμε τους χριστιανούς για το πόπολο. Άπαγε! 

Γράφτηκε: «Πώς λοιπόν, όσοι δεν πιστεύουν σε αυτά, και έχουν απαξιώσει άλλα πολλά, θα μπορέσουν να ηγηθούν της πατρίδας μας;» Άλλοι κι άλλοι που δεν «πιστεύουν σε αυτά» ηγήθηκαν, με την διαφορά ότι εκείνοι μας δούλευαν ψιλό γαζί. Σε κάποιους αυτό αρέσει, απ’ ό,τι φαίνεται. Άλλοι προτιμούμε την ειλικρίνεια. 

Ποιός πολίτης είναι τόσο αφελής ώστε να μην αντιλαμβάνεται ότι όταν ο μέσος πολιτικός σταυροκοπιέται, απλώς... κοπιά για σταυρούς; Ιδίως δε όταν το διαφημίζει; 

(Φυσικά, υπάρχουν και εξαιρέσεις. Οι οποίες, διόλου τυχαία, είναι πάντοτε διακριτικές: δεν ουρλιάζουν την πίστη τους στις πέντε κάμερες και τα τέσσερα μικρόφωνα.) 

Και κάτι επίκαιρο: όταν ένας πολιτικός ηγέτης τυγχάνει όντως συνειδητό μέλος της εκκλησίας όπως επανειλημμένως τονίζει, δεν ενθαρρύνει την δημοσίευση πηχιαίων τίτλων εφημερίδων για τα προσκυνήματα του, μέρες πριν από αυτά. Εκτός αν τα εμπορεύεται εκλογικά. Και συνειδητά. 

Άλλο ο Σταυρός του μαρτυρίου, άλλοι οι σταυροί του ψηφοδελτίου. Σύμφωνα με τα ευαγγέλια, ο Χριστός δίδαξε, διόρθωσε, θαυματούργησε, θεράπευσε, συμβούλευσε – μόνο όμως ενάντια στην υποκρισία και τους υποκριτές πήρε στα χέρια του φραγγέλιο και άρχισε τα φοβερά ουαί του (κάτι που δεν θα γινόταν αν «καταδίκαζε την βία απ’ όπου κι αν προέρχεται...»). Καιρός για κριτήρια.