"ΕΓΓΥΣ ΤΟ ΤΕΛΟΣ" ΑΝ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΕΙ...

Διαλογισμοί με αφορμή την «Κόλαση» του Dan Brown 

του Μ. Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Τσέτση 

Ένα από τα πλέον περιζήτητα και ευπώλητα βιβλία του παρελθόντος έτους 2013, υπήρξε αναμφίβολα, το μυθιστόρημα του Dan Brown «Inferno» («Κόλαση»). Μια δαιδαλώδης ιστορία, δομημένη πάνω στα αχνάρια τριών, της δεκαετίας του 2000, best sellers του Αμερικανού αυτού συγγραφέα, τα οποία τιτλοφορούνταν: «Άγγελοι και Δαίμονες» (2002), «Κώδικας Ντα Βίντσι», (2003) και «Το χαμένο σύμβολο» (2009). 

Η «Κόλαση», όπου πρωταγωνιστεί και πάλιν ο Robert Langton, ο εμβρυθής και υπερδραστήριος καθηγητής σημειολογίας του Πανεπιστημίου του Harvard, είναι της ίδιας στόφας με τα παραπάνω τρία μυθιστορήματα του Brown, όσον αφορά στον τρόπο ροής και εξέλιξης της ιστορίας. Ωστόσο, σε σύγκριση μ’ αυτά, παρουσιάζει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Για τον εξής λόγο. 

Στα προαναφερθέντα τρία βιβλία, που ομολογουμένως αποτελούν δείγματα μιας ευφάνταστης, αλλά και παρατραβηγμένης μυθοπλασίας, ο σημειολόγος καθηγητής πασχίζει να αποκρυπτογραφήσει δυσεπίλυτους κώδικες, μηνύματα και σύμβολα, παραχωμένα σε κρύπτες μεσαιωνικών Ναών, σε υπόγεια Μουσείων και σε σκονισμένα ράφια Βιβλιοθηκών, προκειμένου να ξεσκεπάσει μηχανορραφίες απόκρυφων ταγμάτων και οργανώσεων κατά της Χριστιανικής πίστεως. Στο «Άγγελοι και Δαίμονες» λ.χ., στο επίκεντρο της ιστορίας βρισκόταν η αντιπαράθεση των «Πεφωτισμένων» («Illuminati»), με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, τον 16ο αιώνα. Ενώ στο αμφιλεγόμενο και πολυσυζητημένο μυθόπλασμα «Κώδικας Ντα Βίντσι», γινόταν λόγος για την αποκατάσταση μιας δήθεν «ιστορικής αλήθειας» που θα άλλαζε άρδην την φύση και υπόσταση της Εκκλησίας. Μιας «αλήθειας» που αφορούσε στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού και τους «κατά σάρκα απογόνους» του! Στο «Inferno», αντίθετα, η πλοκή του έργου, όσο μυθοπλαστική και αν φαίνεται, ξεκινά από ένα υπαρκτό και καίριο για τον πλανήτη μας πρόβλημα. Εκείνο της δημογραφικής εκρήξεως. 

Με πυξίδα στίχους και αποφθέγματα από την «Κόλαση» της «Θείας Κωμωδίας» του Dante Alighieri, ο Langton και η συνεργάτιδά του Sienna Brooks εμπλέκονται σ΄ένα ξέφρενο ανθρωποκυνηγητό, προκειμένου να αποτρέψουν ένα μακιαβελικό σχέδιο κάποιου κροίσου, ο οποίος είχε βάλει ως στόχο την σωτηρία της γης από τον αλματωδώς αυξανόμενο υπερπληθυσμό, αποδεκατίζοντας ένα μεγάλο μέρος κατοίκων της, με την διασκόρπιση στην ατμόσφαιρα ενός θανατηφόρου ιού. Το 48ωρο κυνηγητό του καθηγητή αρχίζει στην Φλωρεντία, συνεχίζεται στα περίχωρα της Τοσκάνης, στη Βενετία και καταλήγει στην Κωνσταντινούπολη. Για την ακρίβεια, στην Αγιά-Σοφιά και την Βασιλική Κινστέρα, το γνωστό Yerebatan Sarayı. Όπου «στο παρά ένα», αποσοβείται η παγκοσμίου βεληνεκούς καταστροφή την οποία είχε συλλάβει και προγραμματίσει ο ζάπλουτος και επικίνδυνος αυτός «σωτήρ» της υφηλίου.

Το «happy end» του μυθιστορήματος δεν αποτελεί, βέβαια, έκπληξη. Ο Langton πάντοτε βγαίνει νικητής! Ωστόσο, παρά την αίσια κατάληξη του εγχειρήματός του, παραμένει άλυτο το πρόβλημα της ανησυχητικών διαστάσεων δημογραφικής έκρηξης στον πλανήτη μας, την οποία επιχειρούσε να αναχαιτίσει ο «κακός» του «Inferno»! 

Και εξηγούμαι. Σύμφωνα με στοιχεία που κοινοποίησε πρόσφατα το «Ταμείο του ΟΗΕ για τον Πληθυσμό» (UNFPA), σε 80 χρόνια, ο πληθυσμός της γης από 7 δισεκατομμύρια που είναι σήμερα, θα περάσει στα 15 δις. Μ’όλες τις συνέπειες της αύξησης αυτής, όσον αφορά στην οικονομία, την παραγωγικότητα και την προστασία του περιβάλλοντος. 

Το σήμα κινδύνου για τα επακόλουθα της ανεξέλεγκτης δημογραφικής έκρηξης, είχε δοθεί προ πολλού. Εδώ και 45 χρόνια, επιστημονικές έρευνες απέδειξαν ότι αν συνεχισθεί ο σημερινός ξέφρενος ρυθμός αναπαραγωγής του ανθρωπίνου γένους, (κυρίως στον λεγόμενο Τρίτο Κόσμο), το δημογραφικό πρόβλημα θα πάρει κατακλυσμικές διαστάσεις. Οι προβαλλόμενοι αριθμοί προκαλούν ίλιγγο. Μιλάμε για 192 δις το 2175, και 450.000 δις το 2575! Οπότε, καθώς έλεγε ο Ελβετός διανοούμενος και ερευνητής Denis de Rougemont, τα πάντα θα παύσουν να υπάρχουν, «διότι ένα καρκίνωμα δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από το σώμα το οποίο κατατρύχει» (L’Avenir est notre affaire, 1977, σ. 16). 

Υπολογίζοντας με μια πιο μακροπρόθεσμη προοπτική, ο Αμερικανός Βιολόγος Paul R. Ehrlich εφιστούσε την προσοχή στο γεγονός ότι αν ο πληθυσμός της γης συνεχίζει αυξανόμενος με τον σημερινό ρυθμό, σε μια χιλιετία η υφήλιος θα αριθμεί ένα δισεκατομμύριο δισεκατομμυρίων ψυχών, ενώ η πυκνότητα του πληθυσμού της, θεωρητικά θα είναι δύο χιλιάδες κάτοικοι στο τετραγωνικό μέτρο ξηράς και υγρής επιφάνειας. Παρατηρώντας, καταληκτικά, ότι οι ως άνω υπολογισμοί πρέπει να πείσουν και τα πλέον αφυή πνεύματα ότι μια μέρα πρέπει οπωσδήποτε να τεθεί υπό έλεγχο η δημογραφική έκρηξη (Population, Ressources, Environnement, 1970, σ. 49). 

Ανεξάρτητα, όμως, από τις «αποκαλυπτικές» αυτές προβλέψεις, δεν χωρεί αμφιβολία ότι όσο θα αυξάνει ο πληθυσμός της γης, τόσο θα οξύνεται και η οικολογική κρίση. Διότι τα δισεκατομμύρια που θα γεννώνται, θα δημιουργούν νέες ανάγκες σε τρόφιμα, νερό, ξυλεία, πετρέλαιο και παντοίου είδους άλλα χρειώδη, που είναι απαραίτητα για την επιβίωση του ανθρωπίνου γένους. 

Το ερώτημα είναι, με ποιό τρόπο θα ευαισθητοποιηθεί ο σύγχρονος άνθρωπος προκειμένου να συμβάλλει στην θεραπεία του κακού που απειλεί τον πλανήτη πάνω στον οποίο ζει. Ίσως, συνειδητοποιώντας ότι με την εντολή «αυξάνεσθε και πληθύνεσθε και πληρώσατε την γην και κατακυριεύσατε αυτής» (Γένεσις α΄, 28), ο Θεός δεν έδωσε στον άνθρωπο πλήρη και ανεξέλεγκτη κυριαρχία πάνω στη γη. Ότι, η Βιβλική ρήση «και έλαβεν Κύριος ο Θεός τον άνθρωπον ον έπλασεν και έθετο αυτόν εν τω παραδείσω, εργάζεσθαι αυτόν και φυλάσσειν» (Γένεσις α’, 15), σημαίνει πως ο Θεός κατέστησε τον άνθρωπο «οικονόμο» και «διαχειριστή» του φυσικού περιβάλλοντος και όχι εξουσιαστή και αυθέντη του. Οτι τα ορατά και αόρατα κτίσματα του Θεού, αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο, με κορωνίδα τον άνθρωπο, ως επόπτη και προστάτη της κτίσεως, αλλά και σύμβολο της ενότητος του σύμπαντος. Αλλά και να κατανοήσει ότι, από την στιγμή που ο άνθρωπος αποστρέφει το πρόσωπό του από τον Θεό και συμπεριφέρεται εγωιστικά και αυτόνομα, δημιουργεί αναπόφευκτα μια αταξία στην τάξη που δημιούργησε ο Πλάστης, «ο ποιητής ουρανού και γης, ορατών τε πάντων και αοράτων», καθώς ομολογούμε στο « Σύμβολο της Πίστεώς» μας.

Απευθυνόμενος στον Ισραηλίτη λαό πριν 2800 χρόνια, ο Προφήτης Ωσηέ προειδοποιούσε ότι, αν ο άνθρωπος δεν ζήσει εν ειρήνη Κυρίου, τότε «πενθήσει η γη και σμικρυνθήσεται συν πάσι τοις κατοικούσιν αυτήν, συν τοις θηρίοις του αγρού και συν τοις ερπετοίς της γης και συν τοις πετεινοίς του ουρανού και οι ιχθύες της θαλάσσης εκλείψουσιν,… (και) αφανισθήσεται Σαμάρεια, ότι αντέστη προς τον Θεόν αυτής» ( Ωσηέ, δ΄, 3 και ιδ΄, 1). 

Η ως άνω προφητεία του Ωσηέ διατηρεί, νομίζω, όλη την επικαιρότητά της. Και περιγράφει εύγλωττα τους φόβους και προβληματισμούς όλων εκείνων (μηδ΄αυτού του «κακού» του «Inferno» εξαιρουμένου!) που, δίκην προφήτου, προλέγουν ότι «εγγύς το τέλος», αν ο άνθρωπος δεν αναθεωρήσει την έναντι της Δημιουργίας του Θεού συμπεριφορά του.