π. Μιχαήλ Καρδαμάκης [*]
«Γιά μᾶς τούς σημερινούς ἀνθρώπους, πού ταρασσόμαστε ἀπό τά πάθη μας καί κλυδωνιζόμαστε στήν ταραγμένη θάλασσα τοῦ βίου μας, πού βρισκόμαστε σέ ἀπορία καί ἀπόγνωση, ἐξ αἰτίας τῆς συγχύσεως καί τῆς παραφροσύνης, τῆς ἀντιφάσεως καί τῆς διαψεύσεως, τῆς ἀδιαφορίας καί τῆς σκληρότητας τοῦ πολιτισμοῦ μας, ἡ Θεοτόκος παραμένει ἡ μόνη καταφυγή καί ἐλπίδα μας. "Πρός τίνα καταφύγω; ... ποῦ προσδράμω λοιπόν καί σωθήσομαι; ...»
..........
Τὸν Δεκαπενταύγουστο, μὲ τὴν ἑορτὴ τῆς Κοιμήσεως καὶ τὶς ἱερὲς Παρακλήσεις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, εἶναι καιρὸς χάριτος καὶ εὐδοκίας. Καιρὸς εὐλογίας καὶ σωτηρίας. Πάντοτε, ἀλλὰ ἰδιαίτερα σήμερα, ἐποχὴ ἀποκορυφώσεως τῶν τόσων κακῶν ἀλλοιώσεών μας, μέσα ἀπὸ τὴ βαθειὰ θλίψη ἤ ἀπόγνωσή μας, μποροῦμε νὰ προσδοκοῦμε μὲ βεβαιότητα τὴ σταθερὴ παράκληση καὶ τὴν ἀκαταίσχυντη ἐλπίδα μας. Καὶ μέσα σ᾽ ἕνα κλῖμα ἀνθρώπινης εὐαισθησίας καὶ βέβαια θείας εὐσπλαχνίας, μποροῦμε νὰ ἀπευθύνουμε σὲ Κάποιον «δέησιν τὴν πενιχράν», τοὺς λιγοστοὺς λόγους ποὺ μᾶς ἔχουν ἀπομείνει, καὶ νὰ περιμένουμε τὸ θαῦμα.
Ἡ πίστη μας, ποὺ εἶναι «ὁ δι᾽ ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν, ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου ἐνανθρωπήσας Κύριος», ἀπαιτεῖ νὰ παίρνουμε στὰ σοβαρὰ τὰ πράγματα τοῦ κόσμου, τὸ πλῆθος τῶν προβλημάτων του, τὴ σύγχυση τῶν καταστάσεών του, τὸ μέγεθος τῶν ἀναγκῶν του, τὸ ἀπύθμενο τῶν ὀδυνῶν του, μάρτυρες τῆς ζωῆς τοῦ Θεοῦ, ποὺ εἶναι καθημερινὸς σταυρός, συσταύρωση μὲ τοὺς ὁποιουσδήποτε ἀδελφούς μας, δάκρυα πολλὰ γιὰ τὸ παράλογο τῆς αὐτοκαταστροφῆς τους. Μόνο ἔτσι συμμετέχουμε στὴν ἐλπίδα τῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς χαρᾶς, ποὺ προορίζεται γιὰ ὅλα τὰ πλάσματα τοῦ Θεοῦ, στὴν προσδοκία τῆς ὁριστικῆς ἀναστάσεως ὅλων τῶν δημιουργημένων ὄντων. Μόνο ἔτσι κατανοοῦμε τὴ σημασία τῶν Ἱερῶν Παρακλήσεων τοῦ Δεκαπενταυγούστου, ἤ μιμούμαστε τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο, γιὰ τὴν ὁποία, ἡ ρομφαία ποὺ διῆλθε τὴν καρδιά της δὲν ἦταν μόνο πόνος γιὰ τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ καὶ γιὰ ὅλους τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων, γιατὶ εἶναι ἡ ἀληθινὴ Μητέρα τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ Μητέρα ὅλων τῶν ἀνθρώπων.
«Διηγήσατο ὁ Ἀββᾶς Ἰωσήφ· ὅτι εἶπεν ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ, ὅτι ἐκαθήμην πρὸς τὸν Ἀββᾶν Ποιμένα· καὶ εἶδον αὐτὸν ἐν ἐκστάσει γενόμενον· καὶ ἐπειδὴ εἶχον πρὸς αὐτὸν πολλὴν παρρησίαν, ἔβαλον αὐτῷ μετάνοιαν καὶ παρεκάλεσα αὐτὸν λέγων· εἰπέ μοι, ποῦ ἦς; ὁ δὲ ἀναγκασθεὶς εἶπεν· ὁ ἐμὸς λογισμός, ὅπου ἡ Ἁγία Μαρία ἡ Θεοτόκος ἔστηκε καὶ ἔκλαιεν ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ τοῦ Σωτῆρος· καὶ ἐγὼ ἤθελον πάντοτε οὕτω κλαίειν» (Γεροντικόν). Μόνο ὁ Σταυρὸς τοῦ Σωτῆρος καταργεῖ τὸ σταυρὸ τῶν ἀνθρώπων. Καὶ μόνο κλαίοντες ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ μποροῦμε νὰ σηκώνουμε μὲ εὐθύνη τὸ σταυρὸ τοῦ κόσμου, τῶν πόνων καὶ τῶν ἐλπίδων του.
Ὄντες υἱοὶ τοῦ Θεοῦ πάσης παρακλήσεως καὶ τῆς Παναγίας Μητρὸς τῆς Παρακλήσεως, καλούμαστε νὰ γίνουμε, λόγῳ καὶ ἔργῳ, μάρτυρες αὐτῆς τῆς παρακλήσεως: τῆς κατανοήσεως καὶ τῆς διακονίας τῶν μεγάλων ἀναζητήσεων ἤ πραγματικῶν ἀναγκῶν τῆς παρούσας ζωῆς, ἤ τῆς ἀληθινῆς ζωῆς στὸν παρόντα τόπο καὶ χρόνο. Ἐπιθυμοῦμε νὰ εἶναι αὐτὸ τὸ πνεῦμα κάθε Ἁγίου Δεκαπενταυγούστου, αὐτοῦ τοῦ ἄλλου Πάσχα ἤ ἰδιαίτερου καιροῦ στὴν Ἑλλάδα. Ἀλήθεια, πόσο μποροῦμε νὰ μιλοῦμε ἀκόμη γιὰ Ἅγιο Δεκαπενταύγουστο στὴ σημερινὴ Ἑλλάδα; Ἄς εἶναι καὶ τοῦτο ρομφαία στὴν καρδιὰ τῆς Παναγίας μας.
«Διηγήσατο ὁ Ἀββᾶς Ἰωσήφ· ὅτι εἶπεν ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ, ὅτι ἐκαθήμην πρὸς τὸν Ἀββᾶν Ποιμένα· καὶ εἶδον αὐτὸν ἐν ἐκστάσει γενόμενον· καὶ ἐπειδὴ εἶχον πρὸς αὐτὸν πολλὴν παρρησίαν, ἔβαλον αὐτῷ μετάνοιαν καὶ παρεκάλεσα αὐτὸν λέγων· εἰπέ μοι, ποῦ ἦς; ὁ δὲ ἀναγκασθεὶς εἶπεν· ὁ ἐμὸς λογισμός, ὅπου ἡ Ἁγία Μαρία ἡ Θεοτόκος ἔστηκε καὶ ἔκλαιεν ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ τοῦ Σωτῆρος· καὶ ἐγὼ ἤθελον πάντοτε οὕτω κλαίειν» (Γεροντικόν). Μόνο ὁ Σταυρὸς τοῦ Σωτῆρος καταργεῖ τὸ σταυρὸ τῶν ἀνθρώπων. Καὶ μόνο κλαίοντες ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ μποροῦμε νὰ σηκώνουμε μὲ εὐθύνη τὸ σταυρὸ τοῦ κόσμου, τῶν πόνων καὶ τῶν ἐλπίδων του.
Ὄντες υἱοὶ τοῦ Θεοῦ πάσης παρακλήσεως καὶ τῆς Παναγίας Μητρὸς τῆς Παρακλήσεως, καλούμαστε νὰ γίνουμε, λόγῳ καὶ ἔργῳ, μάρτυρες αὐτῆς τῆς παρακλήσεως: τῆς κατανοήσεως καὶ τῆς διακονίας τῶν μεγάλων ἀναζητήσεων ἤ πραγματικῶν ἀναγκῶν τῆς παρούσας ζωῆς, ἤ τῆς ἀληθινῆς ζωῆς στὸν παρόντα τόπο καὶ χρόνο. Ἐπιθυμοῦμε νὰ εἶναι αὐτὸ τὸ πνεῦμα κάθε Ἁγίου Δεκαπενταυγούστου, αὐτοῦ τοῦ ἄλλου Πάσχα ἤ ἰδιαίτερου καιροῦ στὴν Ἑλλάδα. Ἀλήθεια, πόσο μποροῦμε νὰ μιλοῦμε ἀκόμη γιὰ Ἅγιο Δεκαπενταύγουστο στὴ σημερινὴ Ἑλλάδα; Ἄς εἶναι καὶ τοῦτο ρομφαία στὴν καρδιὰ τῆς Παναγίας μας.
[*] Π. Μιχαήλ Καρδαμάκη, Στὴν Παναγία τοῦ Δεκαπενταυγούστου, Ἐκδόσεις Ἀκρίτας, Ἀθήνα 1995.
''Λόγος θεολογικός''
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ θεολογικός λόγος είναι λόγος αληθινός, γιατί μπορεί και θεραπεύει τις χαίνουσες πληγές.
Κι αυτές, δυστυχώς, είναι σε καθημερινή βάση πάρα πολλές και τέτοιες, που βασανίζουν και ταλαιπωρούν τον μετανεωτερικό άνθρωπο, δίχως, μάλιστα, τις περισσότερες φορές να θέλει και ο ίδιος ν'απαλλαχτεί από αυτές.
Κάπου κάπου έρχονται απρόσκλητες και οι ενοχές, που τον ταλαιπωρούν και τον εξουθενώνουν ψυχικά, αλλά μέχρι εκεί! Πολύ δύσκολα ο σημερινός άνθρωπος θα πάρει γενναίες αποφάσεις,ικανές ώστε να του προσφέρουν λύση στο αδιέξοδο, μέσα στο οποίο έχει περιέλθει.
Και τη λύση αυτήν για να την αναζητήσεις με πάθος είναι ανάγκη να πονέσεις πολύ.
Για να βγείς στο ''ξέφωτο'' και να χαρείς το χρυσαφένιο φως του, πρέπει πρώτα να διαβείς τα δύσβατα μονοπάτια του δάσους. Οι δυσκολίες της πορείας θα σε ωριμάσουν πολύ και μόνο τότε θα καταλάβεις τη σημασία αυτού του ''μοναδικού ξέφωτου''!
Το ίδιο γίνεται και στη ζωή μας• εάν δεν υποφέρεις, δύσκολα θα καταλάβεις τον πόνο και την οδύνη του άλλου, που την τραγική ώρα της συντριβής δεν σου ζητάει λόγο κηρυγματικό - ηθικοδιδακτικό και ξύλινο, που αφθονεί στις μέρες μας, αλλά λόγο καρδιακό, τον μοναδικό που μπορεί να ανακαινίσει και να μεταμορφώσει τη ζωή του όλου ανθρώπου.
Μονάχα η Παναγία και ο Θεάνθρωπος Χριστός μπορούν και ''αγκαλιάζουν'' ολόκληρη την ανθρωπότητα, γιατί πόνεσαν, πονούν και θα υποφέρουν μέχρι το τέλος της ιστορίας, για τον καθένα μας ξεχωριστά!
Εμείς, οι άλλοι, οι τραγικά φθαρτοί και ''λίγοι'', όσο και να θέλουμε να βοηθήσουμε τους συναθρώπους μας, πάντα αυτήν η αγάπη μας θα είναι ελλειμματική, γιατί δεν είναι οντολογική και αυθεντική, αλλά τις περισσότερες φορές επιφανειακή, συμφεροντολογική και συναισθηματική! Μία τέτοια μορφή αγάπης, όμως, είναι καταδικασμένη να σβήσει σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Έτσι, ο χώρος της Εκκλησίας και της πνευματικής ζωής πρέπει να γίνει κάποια στιγμή -προς το παρόν βασιλεύει η ψευτιά, η υποκρισία και η εξουσιολαγνεία- χώρος ελευθερίας, αληθινής επικοινωνίας και κυρίως χώρος ανυπόκριτης πνευματικής ζωής, όπως αυτής των Αγίων και φυσικά της Παναγίας μας, την παντοτινή Μητέρα και τροφό μας.
Για το τέλος θα ήθελα να πω ότι το σύνολο του συγγραφικού έργου του μακαριστού π.Μιχαήλ Καρδαμάκη είναι πραγματικά υψηλής θεολογικής στάθμης και συνιστώ ανεπιφύλακτα σε όλους τους υποψιασμένους αναγνώστες -θεολόγους και όχι μόνο- ν' αναζητήσουν τα έργα του και να τα μελετήσουν με πλεονάζουσα προσοχή!
Αξίζει τον κόπο και θα ωφεληθούν τα μέγιστα! Ο π.Μιχαήλ άφησε ένα μεγάλο κενό στα θεολογικά μας γράμματα!
Όσοι έχουν μελετήσει τα έργα του, καταλαβαίνουν πως τα λόγια μου δεν έχουν την παραμικρή δόση υπερβολής!
Διογένης{Ε.Μ.}
Αγαπητέ κύριε Παναγιώτη,επί τη ονομαστική σας εορτή έτη πολλά ευ-
ΑπάντησηΔιαγραφήφρόσυνα εν υγιεία και παν κράτι-
στον!!