FERMEZ MADAME VOTRE FERMOIRE

ὑπὸ Γέροντος Χαλκηδόνος Ἀθανασίου 

"Lingua fundamentum sancti silentii". (J. W. Goethe) 

Τὸ φερμουὰρ1 ἐκ τοῦ fermer, μιὰ ἀδήρητη συνήθεια τῆς σήμερον, ἀποτελεῖ μιὰ ἀνακάλυψη ταχεία γιὰ βιαστικούς, εὔκολη γιὰ τοὺς τεμπέληδες καὶ ἠδονικὴ γιὰ τοὺς φετιχιστές. Εἶναι πρωτόγονο καὶ συνάμα μοντέρνο. Ἀρχέγονο καὶ ἑρπετοειδές, μηχανικὸ καὶ κομψό. 

Ἀποδείχθηκε τόσο ἀποτελεσματικό, ὥστε σὲ λιγότερο ἀπὸ ἕναν αἰῶνα ἔγινε ἀπαραίτητο συμπλήρωμα σὲ παντελόνια, φορέματα, μπότες, εἴδη ταξιδιοῦ, ἐξοπλισμὸ κατασκήνωσης κλπ., ἀλλὰ ἀκόμη καὶ ὡς κόσμημα. Ἡ βιομηχανία παράγει σήμερα δισεκατομμύρια φερμουὰρ ἐτησίως: ἀόρατα, σπιράλ, κοκκάλινα, δίχρωμα, φτιαγμένα ἀπὸ πολύτιμα μέταλλα κλπ. Δὲν γνώρισε, ὅμως, ἀνάλογη ἐπιτυχία ὅταν πρωτοεμφανίσθηκε στὴν ἀγορὰ τὸ 1913. Ἐφευρέτης ἦταν ὁ Σουηδὸς Gideon Sundback2. Χρειάστηκε ἀρκετὸ χρόνο, καίτοι ἐπαναστατικὸ στὸ χῶρο τῶν ἐνδυμάτων καὶ ὄχι μόνο, μέχρι νὰ ἐπιβληθεῖ στὴν ἀγορά, γιατὶ οἱ ἔμποροι καὶ οἱ καταναλωτὲς ἦταν ἰδιαίτερα ἐπιφυλακτικοὶ μὲ τὴν παράδοξη αὐτὴ ἐφεύρεση. Ἔπρεπε νὰ πεισθοῦν γιὰ τὴν ἀσφάλειά της, ὅσο καὶ γιὰ τὴ γρήγορη ἐπιδιόρθωσή του σὲ περίπτωση …..ἐμπλοκῆς. 

Τὸ φερμουὰρ ποὺ κουμπώνει τσάντες, βαλίτσες, ροῦχα κλπ. ἀποτελεῖται ἀπὸ δύο σειρὲς δοντιῶν καὶ μιὰ λαβὴ-ὁδηγὸ, ἡ ὁποῖα ὅταν σύρεται πρὸς τὴ μιὰ πλευρὰ κουμπώνει, ἀναγκάζοντας τὸ κάθε δόντι νὰ μπεῖ ἀνάμεσα στὰ δύο ἀπέναντί του. 

Ἀρχικὰ χρησιμοποιοῦνταν μόνον στὶς μπότες καὶ στὶς καπνοσακοῦλες καὶ ἡ παραγωγή του δὲν ξεπερνοῦσε τὶς λίγες ἑκατοντάδες μέτρων ἡμερησίως. 

Κατὰ τὸν Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οἱ ὑπεύθυνοι ἱματισμοῦ στὸ πεζικὸ καὶ τὸ ναυτικὸ τῶν ΗΠΑ τὸ ἐνέταξαν στὶς στρατιωτικὲς στολές, ὥστε νὰ ἐπιταχύνουν τὸ χρόνο ντυσίματος τῶν ἐνστόλων σὲ καιρὸ πολέμου. Ἀργότερα ἄρχισε νὰ ἀποκτᾶ ἐρωτικὴ σημασία, λόγῳ τῆς στενῆς …ἀποκρυφικῆς γειτνίασης στὰ ἀνδρικὰ παντελόνια καὶ τῆς πολλὰ ὑποσχόμενης γυναικείας πλάτης ἢ μπούστου στὰ φορέματα. Τὸ 1937 οἱ Γάλλοι σχεδιαστὲς μόδας τὸ υἱοθέτησαν στὰ ἀνδρικὰ παντελόνια –ποὺ σήμερα γενικεύθηκαν σχεδὸν καὶ στὶς γυναῖκες– ἐπικυρώνοντας μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο τὴν περιφανῆ νίκη του κατὰ τῶν κουμπιῶν καὶ τὴν ἀξία του. Ἀποτέλεσμα ἦταν νὰ πουληθοῦν τότε περισσότερα ἀπὸ 140 ἑκατ. φερμουὰρ καὶ ὁ ἀριθμὸς αὐτὸς νὰ ἀνεβεῖ στὰ 500 ἑκατ. μέσα στὴν ἑπόμενη τετραετία. 

Παρὰ τοὺς ἐπαίνους ὅμως πρὸς τὸ φερμουὰρ στὸ πέρασμα τοῦ χρόνου, ἐξακολουθεῖ νὰ μειονεκτεῖ σ΄ ἕνα πολὺ βασικὸ σημεῖο ποὺ μόνο οἱ ἄνδρες ἔχουν τὴν ὀδυνηρὴ δυνατότητα νὰ γνωρίζουν … τ.ἔ. τὸ μπλοκάρισμα. 

Πρὸς τί ὅμως ὅλα τὰ παραπάνω; Διότι αὐτὸ ἔχει καὶ μεταφορικὴ ἔννοια, τ.ἔ. στοματολογικὲς παραμέτρους καὶ ἐκτροπὲς ἐφ΄ ὅσον σημαίνει: Κλεῖσε τὸ στόμα σου, "βάλε φερμουάρ", "κούνα τὸ κεφάλι σου καὶ πάρε τὸ μισθό σου", "τήρει τοὺς τύπους καὶ κρύπτε –yes man-ικῶς– τὸ φρόνημα". Ἔτσι ὅσο ἀπίθανη εἶναι ἡ ἀνακάλυψή του, τόσο προβληματικὴ καὶ ἡ σχετικὴ πρὸς αὐτὸ "μουγγαρολογία", ἡ ὁποία ἂν καὶ περιορισμένα, παρατηρεῖται καὶ στὰ ζῶα καὶ τὰ φυτά. 

Ἂς δοῦμε ὅμως πρῶτα τὸ θέμα μορφολογικά!: 

Τὸ φερμουὰρ δηλαδὴ καὶ τὸ στόμα ἀποτελοῦν δύο σχισμὲς ποικίλου μήκους, κάθετες ἢ ὁριζόντιες, ἐνίοτε δὲ καὶ πλάγιες στοὺς ἄνδρες καὶ στὶς γυναῖκες. Φυλᾶνε "θησαυροὺς" ὑλικοὺς καὶ πνευματικοὺς καὶ εἶναι ἐφοδιασμένες μὲ διαφορετικὰ "αἰχμηρὰ δόντια" ποὺ σχηματολογικὰ στὰ μὲν φερμουὰρ εἶναι ὁμοιόμορφα, ἐνῶ στὰ ἀνθρώπινα τοιαῦτα ποικιλόσχημα, ἐκτὸς ἀπὸ τὶς κακὲς μασέλες καὶ ὄχι μόνον, ὅπου ἀραδιάζονται σὰν τὰ φασολάκια! 

Γιατί ὅμως δὲν ὁμιλεῖ κανεὶς γενικά; Τοῦτο συμβαίνει λόγῳ ἀγνοίας τοῦ θέματος, γενικῆς ἀ-παδείας καὶ εὐηθίας ἀλλὰ καὶ ἀπροθυμίας, διανοητικῆς ραστώνης, ἀδιαφορίας καὶ ἀνευθυνότητας – "ρὲ δὲ βαριέσαι ἀδερφέ". Τέλος ἡ χειρότερή του αἰτία εἶναι ὁ ἐξαναγκασμός. Ἂς θυμηθοῦμε τὸ τί ὑποφέρουν οἱ γυναῖκες λόγῳ τῆς "βίας" πρὸς αὐτὲς μέχρι τῆς σήμερον. Ἀσφαλῶς πάντως δὲν πρέπει νὰ λησμονοῦμε καὶ τό: "ἡ σιωπὴ (ἐνίοτε) εἶναι χρυσός", τὸν στεντόριο "λόγο τῆς σιγῆς" (Χαλκηδόνος Μελίτων) καθὼς καὶ τοὺς ἀγλαοὺς καρποὺς τοῦ εἰλικρινοῦς διαλόγου, τοῦ λόγου καὶ ἀντίλογου. 

Ὅλα βέβαια αὐτὰ ὑπῆρχαν καὶ παλαιότερα. Πῶς ὅμως συνεχίζονται σήμερα, τὴν ἐποχὴ τῆς δῆθεν ἐλευθερίας τῆς σκέψεως, τοῦ λόγου καὶ τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων; τὰ ὁποῖα ἀποκτήθηκαν μὲ αἷμα καὶ θυσίες; 

Οἱ ἀπεργαζόμενοι δὲ τὴν βίαν κατὰ τοῦ πνεύματος καὶ τοῦ λόγου, πράττουν τοῦτο ἐν ἀπολύτῳ συμφωνίᾳ πρὸς τὰ συμφέροντά τους, ἄνευ οἱουδήτινος δισταγμοῦ, "πειθόμενοι τοῖς ρήμασι" καὶ κελεύσμασι τῶν "ἁρμοδίων" ἐγκεφαλικῶν τους κέντρων καὶ τῶν συμβουλατορικῶν "παραεστιῶν" καὶ συμπρακτῶν τους, φαινόμενοι βέβαιοι γιὰ τὴν ὀρθότητα τῶν ἰδεῶν καὶ ἀποφάσεών τους. 

Πάντα ὅμως ταῦτα δὲν σημαίνουν, ὅτι εἶναι εὔλογον ἕκαστος νὰ "ἀγορεύει" ἀχρόνως, ἀσχέτως, ἀνουσίως καὶ ἀτερμόνως, περιφρονῶν τὴν νοημοσύνη τοῦ ἀκροατηρίου, ἐπιτιθέμενος καὶ προσβάλλων θεσμούς, ὀργανώσεις, πρόσωπα κ.ἄ. καὶ δὴ ἐπὶ ζημίᾳ αὐτῶν. Τὴν παρολεολογία δὲ αὐτὴν ὄχι σπάνια, διαπιστώνει τις σὲ ἀρκετοὺς "νεολαίους" ὀνειροπόλους καὶ ἐκτὸς τῆς πραγματικότητος καὶ τῆς ζωῆς, –ἀσφαλῶς δὲ ὄχι προώρως ὡρίμους–, ἀρκετοὺς διδασκάλους, διαφημιστὲς καὶ πολλὲς κυρίες, οἱ ὁποῖες καὶ συγχωρητέες, λόγῳ τῆς ἐγκεφαλικῆς τους κατασκευῆς καὶ διαρθρώσεως. 

Sancta Patientia ora pro nobis pecatoribus

 __________________________________ 

1- Α. Μαλανδράκη, Φερμουάρ. Ἡ ἱστορία ἑνὸς ἀντικειμένου …ποὺ δὲν ἦταν πάντα συνηθισμένο, Ἔψιλον Details, 80-83 malandra@enet.gr, wiktionary.org/wiki, Ἐτυμολογία λέξεων. 

2- www.madata.gr/epikairotita, Gideon Sundback: ὁ ἐφευρέτης τοῦ φερμουὰρ τιμᾶται στὴν Google 24.4.(2012) 06:25.