ΑΠΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙ

Μονή Βατοπαιδίου. Ιερομόναχος Γαβριήλ (φωτογραφία Κώστα Μπαλάφα)

Από κείμενο του π. Βασιλείου Θερμού με τίτλο Του Θεού συνεργούντος; Επτά συν ένα αρρωστήματα του σημερινού μοναχισμού μας (περ. ΣΥΝΑΞΗ, τχ.120, Οκτ. - Δεκ. 2011, σελ.38-39).

...Αλλά και το νομικό καθεστώς έχει συμβάλει στη φθορά. Κατά την παρουσίαση τόμου για την Ιερά Μονή Βατοπεδίου ο ομιλητής, υπεραμυνόμενος της ανάγκης να φροντίζει κάθε μονή την περιουσία της, είπε:

“Είναι υποχρέωσή μας να διαδώσουμε πέρα από αυτές τις επιστημονικά τεκμηριωμένες νομικές εκδόσεις και κάποιους βασικούς κανόνες του Μοναχισμού, που είναι φυσικό να αγνοούν πολλοί αδελφοί μας. Οι Ιερές Μονές είναι Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου. Ο κάθε Ηγούμενος δεν έχει μόνον ιερή υποχρέωση έναντι των ιερών κανόνων, αλλά είναι και τυπικά υποχρεωμένος έναντι του νόμου να προστατεύει την περιουσία της Ι. Μονής, δηλαδή την περιουσία του δημοσίου, γιατί αλλιώς θα κατηγορηθεί για απιστία, δηλαδή για κακοδιαχείριση δημόσιας περιουσίας” (Κων. Λούλης, Ορθόδοξος Τύπος, 24.12.2010).

Θεωρώ πως η δήλωση αυτή ζωγραφίζει με τον πλέον εύγλωττο τρόπο την σύγχυση στην οποία βρίσκεται σήμερα ο μοναχισμός μας ως προς το χρήμα. Η αύξηση της περιουσίας δεν είναι κανόνας του μοναχισμού αλλά της κοσμικής νοοτροπίας που παραπέμπει σε προτεσταντικού τύπου συσσώρευση πλούτου, κάτι που έχει γίνει το αντανακλαστικά αυτονόητο του εκκοσμικευμένου ανθρώπου. Ειδικά δε με το θεσμικό καθεστώς της χώρας μας, τα κατά τον κοσμικό νόμο κριτήρια για τη μοναστηριακή περιουσία είναι τα ίδια με οποιασδήποτε επιχείρησης ή σωματείου! Πώς θα συμβιβάσουμε όμως τους κρατικούς νόμους με τις επιταγές του Χριστού και των οσίων πατέρων των εν ασκήσει και πενία διαλαμψάντων; Αν το πνευματικό συμφέρον της μονής επιβάλλει μείωση της περιουσίας της; Η εντύπωση που σχηματίζεται σήμερα – μακάρι να σφάλλω – είναι ότι ουδεμία μονή θέτει στον εαυτό της αυτό το ερώτημα, αλλά αυτονοήτως κινείται για την εδραίωση και αύξηση της περιουσίας της. Εδώ πολύτιμη αποβαίνει η παρακαταθήκη του γέροντα Ιωσήφ του σπηλαιώτη: “Πάντοτε μας έλεγε για την μέριμναν, ότι είναι ο πραγματικός όλεθρος του μοναχού”.

Το μεγάλο πρόβλημα στην περίπτωση της συγκεκριμένης μονής με την οποία, καλώς ή κακώς, σκανδαλίστηκε το πανελλήνιο, ήταν πως η επιχειρηματολογία την οποία ανέπτυξαν η ίδια και οι φίλοι της προς υπεράσπισή της επικεντρώθηκε αποκλειστικά στο ζήτημα της νομιμότητας των συναλλαγών με το δημόσιο. Αγνοήθηκαν πλήρως μια σειρά από εκκλησιαστικά και πνευματικά ζητήματα, όπως αν είναι πνευματικά σκόπιμο ένα μοναστήρι να διαθέτει τέτοιας έκτασης ακίνητη περιουσία, αν μπορεί να ποιμανθή αποτελεσματικά μια αδελφότητα της οποίας ο ηγούμενος χαρακτηρίζεται από τόση εξωστρέφεια, πόσο συγκεντρωμένοι στα μοναχικά τους καθήκοντα μπορούν να είναι μοναχοί οι οποίοι διαρκώς συναλλάσσονται με υπουργεία και με τράπεζες και με το διαδίκτυο, πόσο συμβατές με την αναχώρηση εκ του κόσμου είναι συζητήσεις γύρω απο τα χρηματιστήρια και τους συμβολαιογράφους κ.ο.κ. Καταντά λυπηρό να απουσιάζουν τα πνευματικά ζητήματα από την δημόσια συζήτηση που αναπτύχθηκε, κάτι που πιθανόν να αποτελεί σημάδι ότι στην πραγματικότητα υποτιμώνται στις συνειδήσεις των πιστών.