Σάββατο 5 Νοεμβρίου 2011

ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΟΙΗΤΙΚΗ: Ο ΕΛΥΤΗΣ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΟΥΡΟΥΠΟΥ


Την περασμένη Πέμπτη 3 Νοεμβρίου, στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, για μια ξεχωριστή συναυλία σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη και με τον γενικό τίτλο: "Ο κόσμος ο μικρός, ο Μέγας!".
Ακούσαμε παλαιότερες αλλά και πρόσφατες μελοποιημένες συνθέσεις του Γιώργου Κουρουπού, ο οποίος καταπιάστηκε με το έργο του Ελύτη από το 1989. Θυμάμαι σαν τώρα εκείνη τη συναυλία στο Παλλάς με την Ορχήστρα των Χρωμάτων να αποδίδει το έργο του Γ. Κουρουπού με αποσπάσματα από τον Μικρό Ναυτίλο του Ελύτη, υπό τη διεύθυνση του Μάνου Χατζιδάκι. Ο ίδιος ο Χατζιδάκις είχε ζητήσει από τον Κουρουπό να γράψει ένα λυρικό, συμφωνικό έργο για την Ορχήστρα των Χρωμάτων που μόλις είχε ιδρυθεί. Εκείνος επέλεξε τον «Μικρό Ναυτίλο». Αργότερα, το 1997, μελοποίησε, πάλι για φωνή και ορχήστρα, το «Ακινδύνου, Ελπιδοφόρου, Ανεμποδίστου» από τα «Ελεγεία της Οξώπετρας». Ένα ποίημα που φέρει ως τίτλο τα ονόματα των Μαρτύρων που εορτάζονται τη μέρα των γενεθλίων του ποιητή (2 Νομεβρίου) Στα τέλη της δεκαετίας του’90 ο Κουρουπός μελοποίησε δέκα ποιήματα για φωνή και πιάνο και το 2004 παρουσίασε το «Μονόγραμμα», συμφωνική σουίτα, για φωνές, χορωδία και ορχήστρα. Ένα έργο που ηχογραφήθηκε και εκδόθηκε από την Ορχήστρα των Χρωμάτων, της οποίας ο Γ. Κουρουπός ήταν τότε καλλιτεχνικός διευθυντής.
Για τον «Κόσμο τον μικρό, τον Μέγα!» επέλεξε να παρουσιάσει πρόσφατες μελοποιήσεις του οι οποίες χαρακτηρίζονται από έναν ήχο κλασικής χροιάς - ο Ελύτης, ως γνωστόν, αγαπούσε και άκουγε πολύ την κλασική περίοδο της μουσικής. Ξεκινώντας από τη «Συναυλία των Γυακίνθων» (από την ποιητική συλλογή «Προσανατολισμοί» το 1940) που έγραψε οραματιζόμενος τον Ελύτη «να γράφει και να απαγγέλει το ποίημα αυτό ενώ το πικάπ έπαιζε Μότσαρτ», και συνεχίζοντας με έργα όπως την «Πορτοκαλένια» (από τον «Ήλιο τον Πρώτο, Παραλλαγές πάνω σε μιαν αχτίδα», 1943), τα «Απόστιχα Μυστικά για έναν όρθρο στο Ασκητήριο του Απολλού» (από «Τα Ετεροθαλή», 1974), τη «Νεφέλη» (από τη «Μαρία Νεφέλη», 1978), το «Ακόμα ένα τσιγάρο» (από τα «Τρία Ποιήματα με Σημαία Ευκαιρίας», 1982) ή τα «Περασμένα Μεσάνυχτα» (από «Τα Ελεγεία της Οξώπετρας», 1991). 


Από την παλιότερη δουλειά του ο συνθέτης κράτησε τα τραγούδια «Η Πεντάμορφη στον Κήπο» και «Όλβια Ντόννα» (επίσης από τους «Προσανατολισμούς») τα οποία εντάσσονται στην παράδοση του lied (φωνή και πιάνο) καθώς και το «Ψαρεύοντας έρχεται η θάλασσα», που ταιριάζει ιδιαίτερα στις δροσερές φωνές των παιδιών, γι' αυτό και το ερμήνευσε ο Μουσικός όμιλος των Τοσιτσείων-Αρσακείων Σχολείων Εκάλης, όπως και το "Λάμπει τ' ασημί του σπάρου" από «Τα ρω του έρωτα» του 1972. Υπήρχε, τέλος, και μια σύντομη υπόμνηση του «Μονογράμματος» που μελοποίησε το 2004.
Τις μουσικές συνθέσεις του Γιώργου Κουρουπού σε στίχους Οδυσσέα Ελύτη ερμήνευσαν οι γνωστοί σολίστ: Γιώργος Παναγιωτίδης στο βιολί, Ali Basegmezler στη βιόλα, Fabiola Ojeda στο τσέλο, Θανάσης Αποστολόπουλος στο πιάνο, οι οποίοι έπαιξαν διαυγέστατα και αισθαντικά και οι θαυμάσιοι λυρικοί τραγουδιστές Θεοδώρα Μπάκα, μέτζο σοπράνο και Τάσης Χριστογιαννόπουλος, βαρύτονος. Την Χορωδία των Αρσακείων Σχολείων, η οποία μας εξέπληξε με τη ζωντάνιά της, δίδαξε η δημιουργικότατη μουσικός Χριστίνα Βαρσάμη-Κούκνη.
Η μουσική του Γιώργου Κουρουπού υπογράμμισε και πρόβαλε το συναισθηματικό αντίβαρο των στίχων του ποιητή που απήγγειλε μοναδικά η Ιουλίτα Ηλιοπούλου. Μια σειρά κειμένων του ποιητή που επιλέχθηκαν από τους δύο τόμους («Ανοιχτά Χαρτιά» και «Εν Λευκώ») που συγκεντρώνουν το θεωρητικό του έργο, διάβασε ο Αρης Λεμπεσόπουλος. Εξαιρετική ήταν η εικαστική "υποστήριξη¨της βραδιάς: Οι συνεικόνες και τα ζωγραφικά σχέδια του ποιητή, μια επιλογή χειρογράφων του κι ένα πλούσιο φωτογραφικό και κινηματογραφικό υλικό που αφορούσε στη ζωή του, προβάλλονταν επί σκηνής, άριστα συνταιριασμένα - με το λόγο και το μέλος - και όμορφα επεξεργασμένα.
Η εκδήλωση εκπλήρωσε στο ακέραιο τον σκοπό που είχε θέσει ο Γ. Κουρουπός: «να οδηγήσει τον ακροατή - θεατή σε μια βαθύτερη ή έστω διαφορετική, κατανόηση του έργου του Οδυσσέα Ελύτη αλλά επίσης, μέσα από το παζλ φράσεων, ήχων και εικόνων, να ξεπροβάλει αβίαστα, διαυγής και απέριττη, η μορφή του».
Την καλλιτεχνική επιμέλεια της εκδήλωσης είχε η Ιουλίτα Ηλιοπούλου, η οποία έχει σημειώσει εύστοχα: «Ο Ελύτης διαμόρφωσε μια εξαιρετικά εύφορη και ιδιαίτερη στη σημασία της ποιητική που τη διέπουν σταθερά αξιώματα: η υπέρβαση και η γεωμέτρηση, η ανακατάταξη της πραγματικότητας, η πίστη στη διάρκεια, η θεωρία των αναλογιών, η ερωτική σύλληψη του κόσμου, η αγιοποίηση των αισθήσεων, η χαριστική αντίληψη της ζωής, η επανάκτηση της αθωότητας, η διαφάνεια ως πνευματική αξία, η δικαιοσύνη, η αδιάκοπη διεκδίκηση της ελευθερίας, η ηλιακή μεταφυσική ως μέθοδος αποκρυπτογράφησης του μυστηρίου της ζωής».
Το συνέδριο και η συναυλία για τον Ελύτη στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών το τριήμερο 1-3 Νοεμβρίου, στα εκατόχρονα από τη γέννηση του ποιητή, έφεραν την ποιοτική σφραγίδα της Ιουλίτας Ηλιοπούλου, η οποία επεμελήθη, κυριολεκτικά, "με λογισμό και μ' όνειρο". 
Π.Α.Α.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου