ΕΝΑ ΡΕΣΙΤΑΛ ΠΟΤΑΜΟΣ!

Το πρόγραμμα των Γιώργου Δεμερτζή (βιολί) και Θανάση Αποστολόπουλου (πιάνο) την περασμένη Δευτέρα 28 Φεβρουαρίου στην αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών ήταν απόλυτα θελκτικό:

Sonata quasi una fantasia του 32χρονου ταλαντούχου βιολιστή και συνθέτη Σίμου Παπάνα σε πρώτη εκτέλεση, παραγγελία του Μεγάρου.

Η μοναδική ολοκληρωμένη Σονάτα για βιολί και πιάνο του τσέχου Λέος Γιάνατσεκ (1921-22), ένα έργο “πολιτικού περιεχομένου” και αυτοβιογραφικό ταυτόχρονα - ο ίδιος ο συνθέτης γράφει ότι άρχισε να γράφει τη Σονάτα την άνοιξη του 1914 “ενώ περιμέναμε τον ερχομό των Ρώσων” - βαθειά λυρικό, όπου αποτυπώνονται οι κραδασμοί της εποχής του.

Και, τέλος, η περίφημη Φαντασία σε ντο μείζονα του Σούμπερτ, από τα σημαντικότερα έργα του συνθέτη για βιολί και πιάνο, γραμμένη λίγους μήνες πριν το θάνατό του.

Το ρεσιτάλ των δύο σπουδαίων μουσικών ξεκίνησε με την Σονάτα του Σίμου Παπάνα. Έργο ποταμός – κάλυψε ολόκληρο το πρώτο μέρος - με υψηλές απαιτήσεις, και μουσικές από σύγχρονες (π.χ. σειραϊκή φούγκα) μέχρι καθαρά τονικές. Δεμερτζής και Αποστολόπουλος σε πλήρη αρμονία, σαν έτοιμοι από καιρό για ένα τέτοιο έργο, μετάλαβαν του φωτός του και μαζί τους και μεις οι ακροατές. Φυσικά το έργο είχε σκιές και “σκότη”, χρήση των δύο οργάνων (βιολί και πιάνο) σε όλες τις εκδοχές τους, με τεχνικές δύσκολες να εναλλάσσονται ενώπιόν μας, μα τελικά θριαμβεύει το φως της αληθινής μουσικής. Μιας μουσικής ενός νέου ανθρώπου του 21ου αιώνα, ο οποίος έχει αναχωνεύσει την προ αυτού παράδοση και ανιχνεύει τώρα το μέλλον μέσα απ' τη μουσική. Η αναφορά του μπορεί να ήταν κάποια στιγμή στον επαναλαμβανόμενο ρυθμό 5-7-5 των ιαπωνικών ποιημάτων χάι κου, αλλά το έργο ήταν γνησίως ελληνικό και εν τέλει οικουμενικό. Τώρα καταλαβαίνω πλήρως την από χρόνια εμμονή του Γ. Δεμερτζή για το ταλέντο του Σίμου Παπάνα. Δικαιώθηκε απολύτως.

Το δεύτερο μέρος του ρεσιτάλ άνοιξε με την Σονάτα του Γιάνατσεκ. Η προσέγγιση του έργου δεν είναι καθόλου εύκολη, εξαιτίας της πολυπλοκότητας του κλίματος και της απελπισίας που το χαρακτηρίζει. Οι δύο μουσικοί μας πήραν απ' το χέρι και μας μύησαν στον κόσμο του Γιάνατσεκ. Παίζοντας με απόλυτη καθαρότητα γευθήκαμε για τα καλά το παθιασμένο και ραψωδικό ύφος του έργου, το λυρισμό και το “ομιχλώδες” τοπίο του, τον αδιέξοδο διάλογο μεταξύ βιολιού και πιάνου που κατέληγε σε αγωνιώδη ερώτηση, τις λαϊκές μελωδίες που διάσπαρτες μας προκαλούσαν αληθινές συναισθηματικές δονήσεις.

Τέλος, η Φαντασία του Σούμπερτ ήταν κυριολεκτικά ένα τραγούδι! Ένα μεγάλο τραγούδι που μας μετέδωσε πλησμονή άφατη!