"ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΑΘΟΥΜΕ ΝΑ ΖΟΥΜΕ ΑΛΑ ΑΝΓΚΛΑΙΖ..."

Της Κατερίνας Καραδημήτρη

Εκφωνήθηκε κατά την παρουσίαση του βιβλίου της Αθηνάς Κακούρη Με τα χέρια σταυρωμένα, την Παρασκευή 19 Νοεμβρίου 2010 στην αίθουσα της Φιλαρμονικής Εταιρείας - Ωδείο Πατρών

Το βιβλίο της Αθηνάς Κακούρη "Με τα Χέρια Σταυρωμένα...", είναι μια περιπέτεια. Η συγγραφέας, παίρνει τον αναγνώστη από το χέρι και τον προσκαλεί σε ένα ταξίδι μαζί της, μέσα από τα μάτια της, τα βιώματά της και τις σκέψεις της. Σε ένα επόμενο στάδιο όμως κάνει κάτι πολύ παραπάνω από μία απλή διήγηση. Όσο ο αναγνώστης προχωρά στην ουσία του βιβλίου, τόσο ο προβληματισμός οξύνεται. Προβληματισμός για τον Ελληνισμό που μεγαλώνει τώρα, για όλα αυτά τα κακώς κείμενα της κοινωνίας που αναπτύσσεται γύρω μας, για την αδράνεια της νέας γενιάς που έρχεται σε αντίθεση με την σπίθα των Ελλήνων δεκαετίες πριν.

Αυτή την νέα γενιά βρίσκομαι εδώ για να εκπροσωπήσω. Ο ρόλος μου σήμερα είναι να εξιστορήσω την δική μου περιπέτεια, αυτή στην οποία με παρέσυρε το βιβλίο, σαν μια νεαρή αναγνώστρια. Μην περιμένετε όμως να δικαιολογήσω την γενιά μου. Κάθε άλλο! Αναζητώ, όπως και η κα. Κακούρη στο βιβλίο της, αυτό το γιατί.

Αναρωτιέμαι τι συνέβη τα τελευταία χρόνια και η οικογένεια βρέθηκε στο περιθώριο, τι άλλαξε και ο κόσμος δείχνει να μην εκτιμά την προσφορά του διπλανού, για ποιό λόγο η φιλανθρωπία είναι πολυτέλεια - ή ακόμη χειρότερα - μέσο διαφήμισης. Αναρωτιέμαι γιατί λιγοστεύουν οι άνθρωποι που εμπνέονται από την δουλειά τους, γιατί έχει χαθεί το μεράκι, τι αντικαθιστά την πραγματική ευχαρίστηση του να παράγεις έργο.

Γιατί όλο και περισσότεροι κάθονται " Με τα χέρια σταυρωμένα.... "

Η κα Κακούρη έχει αντιληφθεί πλήρως τις παθογένειες της κοινωνίας μας και μας προσφέρει το δώρο των εμπειριών της καθώς είχε την τύχη να ζήσει τον ελληνικό λαό σε στιγμές ένδοξες, που ακόμα και σε καιρούς με δυσκολίες ασύγκριτες με τις τωρινές, το ηθικό και το φρόνημα ήταν ψηλά. Αμφιβάλλω ειλικρινά, αν σημαντικό μέρος της γενιάς μου, έχει πλήρη επίγνωση του τι είναι φρόνημα.

Η ίδια γενιά είναι που αδιαφορεί -σχεδόν συμβάλλει- στην συνεχή απαξίωση της ελληνικής γλώσσας, κάτι που επισημαίνεται στο βιβλίο με γλαφυρότατο τρόπο και με άγγιξε βαθύτατα. Η ελληνική γλώσσα είναι το σημαντικότερο διαπιστευτήριο μας ανάμεσα στους λαούς, είναι αυτό που υπογραμμίζει την πολιτιστική μας ταυτότητα και σε μεγάλο βαθμό, δίνει την θέση μας στον χάρτη. Η μελωδία της, οι φθόγγοι της, η γραμματική και το συντακτικό της είναι τόσο ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που καθιστούν την ελληνική γλώσσα μοναδική, ενώ έχει καταφέρει να διατηρηθεί μέσα στις χιλιετίες προσαρμοσμένη στις διαφοροποιήσεις της εκάστοτε εποχής. Σήμερα όμως η γλώσσα μας απειλείται, γιατί είναι λίγοι αυτοί που σέβονται την σπουδαιότητα της, γιατί αντιμετωπίζεται με προχειρότητα και πέφτει θύμα του ρεύματος της εποχής, που σχεδόν απαρνιέται τους ελληνικούς χαρακτήρες και τους αντικαθιστά με λατινικούς, αδιαφορεί για την ορθογραφία και αρέσκεται σε ένα στεγνό λόγο, κληροδότημα της ευκολίας του ηλεκτρονικού υπολογιστή.

Ούσα εκκολαπτόμενη μηχανικός, γνωρίζω καλά τα οφέλη της σύγχρονης τεχνολογίας, αλλά και πόσο εύκολο είναι να θαμπωθεί ένας νέος από την ευκολία και να αποπροσανατολιστεί. Η συγγραφέας τονίζει πολλές φορές την αξία των βιβλιοθηκών και όχι τυχαία. Ο Έλληνας κάποτε, είχε περιορισμένη πρόσβαση σε βιβλία, αλλά ό,τι είχε στη διάθεση του να διαβάσει - από την σπουδαία Διάπλαση των Παίδων, έως τον Ταχυδρόμο του '50-'60 - το διάβαζε με όρεξη απολαμβάνοντας την ευχαρίστηση της ανάγνωσης. Ο Έλληνας του σήμερα, ενώ τα βιβλιοπωλεία αφθονούν, αναλώνεται στο ξεφύλλισμα ελκυστικών αλλά ανούσιων φυλλάδων. Συνηθισμένος στην προχειρότητα και στους γρήγορους ρυθμούς δεν αφιερώνει χρόνο να αναπτύξει το πνεύμα του, να ενημερωθεί, να αποκτήσει κριτική σκέψη.

Το βιβλίο "Με τα Χέρια Σταυρωμένα..." δεν είναι κατηγορητήριο! Είναι μία εξιστόρηση των εμπειριών της συγγραφέως, εμπειριών που δεν ήταν πάντα χαρούμενες, αποδεικνύουν όμως πως έχει ζήσει μια ζωή γεμάτη και εξακολουθεί να είναι μια γυναικά με κατάρτιση, άποψη και παρρησία. Είναι εντυπωσιακό το πώς ένα τόσο ευανάγνωστο κείμενο μπορεί να σε μεταφέρει σε πρόσφατες εποχές και να σε κάνει να συνειδητοποιήσεις πόσα λίγα ξέρουμε για την νεώτερη ιστορία του Ελληνισμού και για την ίδια την κοινωνία. Και το πιο σημαντικό, σε κάνει να νοσταλγείς την αυθεντικότητα των ανθρώπων, σχεδόν να εύχεσαι να έχεις ζήσει τόσο δύσκολες στιγμές όσο αυτές που έζησε η χώρα μας στο προηγούμενο αιώνα, ώστε να αποκαλυφθούν και πάλι οι ελληνικές αρετές, αυτές που για την πλειοψηφία δυστυχώς ηχούν σαν μακρινή ανάμνηση.

Η συγγραφέας ποτέ δεν σταμάτησε να δουλεύει με αφοσίωση πάνω σε αυτά που την γέμιζαν, της κινούσαν το ενδιαφέρον και την προκαλούσαν να εργαστεί μέχρι να ανακαλύψει πλήρως κάθε λεπτομέρεια. Προσέφερε πλούσιο έργο σε μεταφράσεις, δούλεψε στον "Ταχυδρόμο" την καλύτερη περίοδο της κυκλοφορίας του, ενώ αναδείχθηκε σε μία από τις σημαντικότερες παρουσίες στην Ελλάδα στον χώρο του αστυνομικού μυθιστορήματος. Το συγγραφικό της έργο είναι πλούσιο, και αυτή το υπηρέτησε πιστά, προσφέροντας μας κάποια υπέροχα βιβλία. Η κα Κακούρη στο βιβλίο της επισημαίνει το δίλημμα ενός συγγραφέα να γράψει "αλά Τσινετσιτά", δηλαδή με προχειρότητα και με στόχο την εμπορική επιτυχία, ή "αλά Ανγκλαίζ", που σημαίνει ότι το κείμενο θα πρέπει να είναι προσεγμένο στη κάθε του λεπτομέρεια, και αν καταπιάνεται με την ιστορία, να μην την παραποιεί, αλλά να την σέβεται και να είναι τυπικό με τα στοιχεία που παραθέτει.

Το "αλά Τσινετσιτά" έχει γίνει τρόπος ζωής σήμερα, δεν είναι μόνο μία συγγραφική σχολή. Διαβάζω συνεντεύξεις της Κας Κακούρη και θαυμάζω αυτή την γυναίκα με την τόσο αξιόλογη πορεία, που εξακολουθεί να αναζητά την γνώση σε βάθος, εκφράζει αυτά που την προβληματίζουν και την ενοχλούν και είναι μία δυνατή φωνή που αδιάκοπα επισημαίνει τα άσχημα της πόλης που αγαπά, της Πάτρας. Γιατί μεγάλωσε την εποχή που η πόλη μας ήταν ανθρώπινη, όμορφη, αρχόντισσα. Παρ' όλα αυτά, κάτι στον αέρα της δεν έχει αλλάξει μέσα στα χρόνια. Παρά τις παρεμβάσεις, τις κακοτεχνίες και την έλλειψη καθαριότητας, η Πάτρα είναι ακόμη μια πόλη με κουλτούρα, αλέγρα, με αγάπη για τις τέχνες. Αυτή την πόλη αγαπώ και εγώ, όταν περπατώ στους δρόμους της.

Νιώθω τυχερή που έζησα το μεγαλύτερο μέρος των μαθητικών μου χρόνων στο σπουδαίο και γεμάτο ιστορία κτίριο του Αρσακείου της Μαιζώνος, όπως και η συγγραφέας. Είναι ένα στολίδι για την πόλη, και θλίβομαι να το βλέπω να απαξιώνεται. Το σημείο που η συγγραφέας αναφέρεται στο σχολείο μας με συγκίνησε και εξέφρασε απόλυτα τις σκέψεις μου. Τα ακριβή λόγια της είναι: "Πρόσφατα, δεν πάνε πολλά χρόνια, αυτό το όμορφο Αρσάκειο το διεκδίκησε η Δημοτική Αρχή και το πήρε. Ακατανόητη κίνηση, να στερήσει ένας Δήμος, και μάλιστα σοσιαλιστικός, την δυνατότητα στα πιο φτωχά παιδιά της πόλης, τα γειτονόπουλα, να φοιτήσουν σε ένα σχολείο με μεγάλη και λαμπρή παράδοση. Η στενή καρδιά φαίνεται, δεν μπορεί να χωρέσει το καλό." Αυτό το σχολείο δεν θα πάψουμε ποτέ να το αγαπούμε οι μαθητές του και θα πρέπει να αξιοποιηθεί από την Δημοτική Αρχή και να αποκτήσει πάλι ζωή.

Νιώθω επίσης τυχερή όταν παρακολουθώ παραστάσεις στον Απόλλωνα και στο Αρχαίο Ωδείο, και όταν απολαμβάνω αυτό το πανέμορφο ηλιοβασίλεμα, "όταν ο ήλιος γέρνει προς την δύση του, μέσα σε εκείνα τα κόκκινα και τα πορτοκαλιά που βάφουν ρουμπινένια τα αντικρυνά βουνά και φλογίζουν αποχαιρετιστήρια την θάλασσα...".

Το βιβλίο εν τέλει δεν είναι μία συρραφή αναμνήσεων, είναι μία καταγραφή γεγονότων, σκέψεων και προβληματισμών της συγγραφέως, που οδηγούν τον αναγνώστη στη συνειδητοποίηση ότι μία πορεία μπορεί να είναι αξιόλογη, ζηλευτή, θαυμαστή, χωρίς αναγκαστικά να είναι πομπώδης. Ότι η μελέτη, η μόρφωση, η φιλαλληλία, η ικανοποίηση μέσω της δουλειάς σου είναι αρετές και μέσα κατάκτησης της ευτυχίας. Πρέπει να μάθουμε να ζούμε αλά ανγκλαίζ, όχι πρόχειρα και βιαστικά, αλλά με σημασία στην λεπτομέρεια, στα μικρά καθημερινά που κάνουν τις στιγμές πλουσιότερες.

Κα Κακούρη, σας ζηλεύω και σας ευχαριστώ.