Σε μια κατάμεστη Φιλαρμονική πραγματοποιήθηκε χθες βράδυ η παρουσίαση του νέου βιβλίου της Αθηνάς Κακούρη "Με τα χέρια σταυρωμένα".
Το βιβλίο παρουσίασαν ο Χρήστος Μούλιας, ο οποίος είναι και ο νέος πρόεδρος της Φιλαρμονικής Εταιρείας - Ωδείο Πατρών, η Ζέττα Ζάχου, η οποία παράγει πολιτισμό με την καθημερινή εκπομπή της "Πατρινός είσαι και φαίνεσαι", από τη συχνότητα του Σκάι Πάτρας και η Κατερίνα Καραδημήτρη, φοιτήτρια του Πανεπιστημίου Πατρών με δράση σε πολλές πολιτιστικές ομάδες του Πανεπιστημίου.
Το βιβλίο περιέχει πολύ ...Πάτρα μέσα, και ήταν εύλογο να προκαλεί το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των πατρινών. Άλλωστε η κ. Αθηνά Κακούρη αν και κεφαλληνιακής καταγωγής, αν και πολλά χρόνια εκτός Πατρών, έχει αποδείξει έμπρακτα πόσο αληθινή Πατρινιά είναι!
Στηρίζει αυτή την πόλη με το έργο της και το κάνει με αγάπη πραγματική.
Η Ιδιωτική Οδός δημοσιεύει σήμερα το κείμενο της Ζέττας Ζάχου για το βιβλίο, που το διάβασε η ίδια στην εκδήλωση, και θα ακολουθήσει και η δημοσίευση του κειμένου της Κατερίνας Καραδημήτρη.
Με ένα βιογραφικό κείμενο, ευγενικό και κατασταλαγμένο, η Αθηνά Κακούρη, ύστερα από μια σειρά δημοφιλών βιβλίων, επικεντρώνεται στο χρονικό της προσωπικής της πορείας όχι από έπαρση, αλλά γιατί αυτό της ζητήθηκε.
Πρόκειται για ένα βιβλίο που κοιτάζει σήμερα το παρελθόν, «ελπίζοντας μήπως, μέσα απ΄ το ακύμαντο και αχανές πέλαγος του παγωμένου χρόνου, κάμεις επί τέλους κάτι να σαλέψει και ν΄ ανασάνει», όπως κατ' επανάληψη έχει η ίδια πει.
Σκέφτεται τον χρόνο και η μνήμη θυμάται δύσκολους παραδείσους που όλοι πατήσαμε, όχι όμως μελοδραματικά, με δόση νοσταλγίας κάποιες στιγμές, συναισθηματικά κάποιες άλλες και σίγουρα ποιητικά, και με προβληματισμό, όχι όμως με διδακτισμό.
Πρόθεση της Αθηνάς Κακούρη δεν είναι η στεγνή διδασκαλία, η στείρα διδασκαλία των πρέπει δεν πρέπει.
Αν υπάρχει στόχος αυτός λέγεται γόνιμος προβληματισμός, σπερματικά αν θέλετε, αλλά γόνιμη αναρώτηση βρήκα στο διάβασμά της κουζίνας της. Και δεν θα καταπιαστώ με το ποιες προσωπικές μου εικόνες επανέφερε. Θα έχετε πολύ σύντομα την εμπειρία όλοι, διαβάζοντάς το.
Μπορεί οι μνήμες να περισσεύουν σ΄ αυτό το κομψοτέχνημα , ωραιοποίηση όμως δεν υπάρχει στο λεξικό της Κ. η ευκολία να καταφεύγουμε στο παρελθόν, δεν υπάρχει.
Αντίθετα υπάρχει πρακτικότης και ποτέ με τα χέρια σταυρωμένα.
Κείμενα – εικόνες, ολόκληρες εποχές, χωρίς χάσματα μας ανοίγουν τα μάτια για λύσεις υπαρκτές προσαρμόσιμες σε κάθε δυσκολία, γιατί καμμιά δεν είναι ανυπέρβλητη.
Επιζήσαμε πολέμου, άλλωστε. Τι μεγαλύτερο, καταστροφικότερο, έξω από την ανθρωποσύνη, όπως την ορίζει ο Ελύτης, από τον πόλεμο;
Σήμερα πιο βέβαιη από ποτέ για το πόση ποικιλία έχει ο κόσμος, σχολιάζει και συμπληρώνει τις σκέψεις της με κάτι σαν μαυρόασπρες φωτογραφίες αφού … Χάρη σ’ αυτές αποκτούμε παρελθόν. Θαρρείς πως τους οφείλουμε την πρώτη μας συνάντηση πρόσωπο με πρόσωπο αποκτούμε συνείδηση του εφήμερου…Κι όσο μεγαλώνουμε τόσο εκείνες προσλαμβάνουν νέα νοήματα, πλουτίζουν.
Και θέτει αναπόφευκτα ερωτήματα η Κ.: τι κάνει τη Ζωή πραγματική; Μήπως η χυμώδης ποικιλία όλων των φυλών, σαν λιμάνι ανοιχτό στη θάλασσα, μια χορωδία ασύνδετη αλλά χωρίς παραφωνίες; Και απαντά: το χαμόγελο, η αισιοδοξία, η εντιμότης, η γνώση, η αξιοπρέπεια.
Από ένα τέτοιο «λιμάνι» λοιπόν ξεκινάει η πλεύση για μικρόκοσμους που θα διασπαρούν σε δεκάδες άλλους που συναπαρτίζουν την ζωή της, κι εκείνοι με τη σειρά τους θα καταλήξουν σε μια πλατεία, ένα παγκάκι, ένα αθέατο μνημείο, ένα σπίτι απλό, αλλά πάντα παρατηρητήριο του κόσμου, σε περιοχές της επαρχίας ,ή των πρωτευουσών που έζησε, δεν έχει και μεγάλη σημασία στο ξετύλιγμα σ΄ αυτό το βιβλίο, γιατί δεν οροθετείται από σύνορα. Θα μπορούσε να συμβαίνει παντού.
Για άλλη μια φορά ο κειμενόκοσμος της Κ μοιάζει με έκθεση πλουμιστών διηγήσεων, ερεθιστικών αφορισμών, ταξιδιωτικών αφηγήσεων, αξιόγραπτων σκέψεων, λογοτεχνικών αναφορών, μουσικών συμφραζομένων και εξαιρετικά αποστομωτικών απόψεων.
Αν η λογοτεχνία ως ένα συνολικό, απόλυτο και αρχετυπικό (υπερ)κείμενο που γράφεται και ξαναγράφεται επ’ άπειρον, τότε τέτοια κείμενα αποτελούν ένα είδος λογοτεχνικού και πολιτισμικού αποστάγματος αποτελούν το «σύμπαν σε μινιατούρα».
Μας υπενθυμίζει δε αυτό το βιβλίο πως «Η άσβεστη φλογίτσα της τύχης» καίει για όσους μένουν πιστοί στις καλές αναμνήσεις, κυρίως αν συγκεράζονται σε μια «συντροφία» συνδαιτημόνων.
Η Κ. μαστορεύει περίτεχνα τη διήγησή της, το κατέχει πολύ καλά αυτό, αλλοίμονο… αλλά σε κάθε περίπτωση προέχει η ψίχα της ιστορίας της, που είναι η ζωή της. Ο δε ρεαλισμός της μαγεύει και μας οδηγεί σε μέρη που λάμπουν τα λυχνάρια της αξιοπρέπειας και του ευ αγωνίζεσθαι. Βεβαιώνοντας όμως πως το σκοτάδι μπορεί να είναι εδώ, το σκοτάδι μπορεί να είναι παντού. Αλλά, κυρίως το φως είναι εδώ, είναι παντού. Και μας προσφέρει και μερικούς, να το πω αφορισμούς να το πω βεβαιότητες προς επιβεβαίωση :
Κανείς δεν μπορεί να ζήσει εάν δεν παροτρύνεται από αισιοδοξία.
Η πολύ εύκολη επιτυχία στερεί γρήγορα την ζωή από τη γοητεία της: τα εμπόδια της δίνουν αξία.
Η ζωή δεν μπορεί να αρνηθεί τίποτα στη ζωή τελικά.
Η Κ. επιστρέφει στην παιδική και νεανική της ηλικία κυρίως, χωρίς τραύματα.
Η αφήγηση αποτελεί και «μνήμη απόντων», ως μνήμη ωσεί παρόντων, καλλιεργώντας ίσως ένα συμβολικό πένθος περισσότερο σαν ευλαβικό κερί ευχαριστίας γι' αυτούς που έχουν φύγει , παρά σαν δυσκολοπρόφερτο βάρος.
Εάν μία από τις βασικές ιδιότητες της μνήμης είναι να προσαρμόζει διαρκώς «κληρονομημένες παραδόσεις στις εκάστοτε συνθήκες του παρόντος», μέσα από τις συμβολικές σημασίες με τις οποίες επενδύει την αλληλεπίδραση του παρελθόντος με τη συγχρονία, τότε η μνήμη της Κακούρη δεν είναι απλώς ένα ιστορικό βλέμμα στραμμένο στο παρελθόν˙ είναι μια πράξη κριτικής που αναφέρεται στο παρόν, εμπεριέχει δηλαδή τα πολιτικά και ιστορικά αιτήματα της εποχής.
Έτσι το πηγαινέλα της ιστορίας γίνεται μια απελευθερωτική ανάσα ζωής, απαλλαγμένη από τις όποιες δεσμεύσεις καταπιεστικής ή εξουσιαστικής παντογνωσίας και από επιταγές καθωσπρεπισμών.
Όπως το παρελθόν είναι ζωντανό μέσα στο παρόν, όπως οι νεκροί ξαναζούν μέσα στο νου και την καρδιά των επιζώντων, έτσι και η αφηγηματική αναβίωση του εκτοπισμένου χρόνου - γεγονότος επανέρχεται με πανηγυρικό τρόπο στην ιστορική προβληματική του σήμερα.
Γιατί η ιστορική μνήμη απασχολεί την Κακούρη, η εμβάθυνση στην Ιστορία ή μάλλον για πιο σίγουρα, Η ΙΣΤΟΡΙΑ απασχολεί την Κ. ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΝΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗ.
Η ηθική της στάση της υποβάλλει ΜΟΝΟΝ ΕΡΕΥΝΑ και προσήλωση στις πηγές. Αυτό διαπνέει όλο της το έργο άλλωστε. Είναι δε και η μόνη της στράτευση και μάλλον η αυτοδέσμευσή της, ο όρκος της, ο ανομολόγητος, στον πανταχού παρόντα πατέρα.
Μέσα απ΄ αυτά τα συμφραζόμενα η διήγηση στην κουζίνα της Κ. αποκτά τις διαστάσεις ενός προκλητικού ιστορικού αφηγήματος, σε πολλά και πολλαπλά επίπεδα.
Η Αθηνά Κ. με τα χέρια κάθε άλλο παρά σταυρωμένα, μας δίνει άλλο ένα ιστορικό βιβλίο.
Η εκδήλωση έκλεισε με το σχήμα μας, το Καλλιτεχνικό Σύνολο Πολύτροπον, που ερμήνευσε τέσσερα τραγούδια της αείμνηστης συνθέτριας Ελένης Λαμπίρη, δασκάλας της Αθηνάς Κακούρη στο πιάνο, προπολεμικά.
Η Δάφνη Πανουργιά στο τραγούδι και ο Τάσος Σπηλιωτόπουλος στο πιάνο απέδωσαν με μουσικότητα και λυρισμό τις συνθέσεις της Λαμπίρη, που απηχούν τον κόσμο μιάς άλλης εποχής, απέραντα ευγενικής.
Ήταν συγκινητικό για μένα ότι ανάμεσα στο ακροατήριο βρέθηκε και μια άλλη μαθήτρια της Λαμπίρη, η οποία πήρε πτυχίο πιάνου από την Φιλαρμονική, όπου δίδαξε επί δεκαετίες η συνθέτρια.
Την εκδήλωση στήριξε το γνωστό βιβλιοπωλείο Παπαχρίστου "Γωνιά του βιβλίου", που είχε στη διάθεση του κοινού όλο το συγγραφικό έργο της Αθηνάς Κακούρη.
Ήταν συγκινητικό για μένα ότι ανάμεσα στο ακροατήριο βρέθηκε και μια άλλη μαθήτρια της Λαμπίρη, η οποία πήρε πτυχίο πιάνου από την Φιλαρμονική, όπου δίδαξε επί δεκαετίες η συνθέτρια.
Την εκδήλωση στήριξε το γνωστό βιβλιοπωλείο Παπαχρίστου "Γωνιά του βιβλίου", που είχε στη διάθεση του κοινού όλο το συγγραφικό έργο της Αθηνάς Κακούρη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου