ΟΙ ΠΑΝΑΓΙΕΣ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ - Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΩΝ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΩΝ

O Μιχάλης Τρανουδάκης μελοποίησε Οδυσσέα Ελύτη, από ΤΑ ΡΩ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ, πριν 37 χρόνια! Με αφορμή την επανέκδοση του δίσκου διαβάζω στα ΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΙΑΣΜΑΤΑ.

Τα τραγούδια της Ποδηλάτισσας γράφτηκαν το χειμώνα 1973-74 και πρωτοπαρουσιάστηκαν σε συναυλία το 1975 στο Σπόρτινγκ με τον Γιάννη Δημητρά και τη Μαρία Κάτηρα. Το 1974 ο Μάνος Χατζιδάκις προτείνει να τα εκδώσει από την ετικέτα Πολύτροπον της Lyra που είχε ιδρύσει, αλλά σύντομα η εταιρεία σταματάει να λειτουργεί. Τελικά εκδόθηκαν το χειμώνα του 1979 από τη Lyra του Αλέκου Πατσιφά, με την Αφροδίτη Μάνου στο τραγούδι και ενορχήστρωση Τάσου Καρακατσάνη.

Οι ηχογραφήσεις έγιναν στο studio Action το φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς και πήραν μέρος μερικοί από τους καλύτερους μουσικούς της εποχής που δυστυχώς δεν αναγράφονται στο εξώφυλλο. Κιθάρες: Στέλλα Κυπραίου και Γεράσιμος Πυλαρινός, τζουράς: Θανάσης Πολυκανδριώτης, πνευστά: Φίλιππος Τσεμπερούλης, βιολί: Παντελής Δεσποτίδης, σαντούρι και μαρίμπα: Τάσος Διακογιώργης, ακορντεόν: Κίμων Βασιλάς.

Ο δίσκος κυκλοφόρησε με την απονομή του βραβείου Νόμπελ στον Οδυσσέα Ελύτη. Ο ίδιος ο ποιητής επιμελήθηκε το εξώφυλλο και μάλιστα ο δίσκος κυκλοφόρησε αρχικά με άλλο εξώφυλλο (το γνωστό κολάζ με τον ηνίοχο ανάμεσα στα τριαντάφυλλα). Ο Ελύτης άλλαξε γνώμη και στην επανέκδοση άλλαξε και το εξώφυλλο (το κολάζ με το ποδήλατο που κυκλοφορεί μέχρι σήμερα). Ο ποιητής ήταν εξαιρετικά προσεκτικός με την εργασία του. Έτσι υποχρέωσε την εταιρεία να ξαναηχογραφηθεί και να ξανατυπωθεί η μία πλευρά του δίσκου, επειδή στο επώνυμο τραγούδι η Μάνου πρόφερε το πενdάλι της, αντί το πεdάλι της. Από τα δεκατρία τραγούδια του κύκλου, επελέγησαν να συμπεριληφθούν τα έντεκα. Τα άλλα δύο, η Τελετή και Το σπίτι το ακατοίκητο εκδόθηκαν αργότερα με τη Σοφία Μιχαηλίδου στο δίσκο του Μιχάλη Τρανουδάκη Σύννεφο, σύννεφο που πάς. Ο δίσκος αποτελεί πλέον ορόσημο της έντεχνης ελληνικής μουσικής στην τωρινή του επανέκδοση (2009) με κλασικά πλέον τραγούδια όπως το Κοχύλι, την Παναγία των Κοιμητηρίων και το Σου το’ πα για τα σύννεφα.

Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΩΝ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΩΝ

Πέτρες επήρα και κλαδιά
τα φύτεψα στην αμμουδιά
Και μια ψυχή μελέτησα
το λόγο δεν αθέτησα

Με τον καιρό με τον καιρό
έγινε αλήθεια τ' όνειρο
Οι πέτρες μεγαλώσανε
και τα κλαδιά φυτρώσανε

Τα κυπαρίσσια τα κελιά
σου τα 'κανα παραγγελιά
Τις πόρτες τις αμπάρες σου
και τις οχτώ καμάρες σου

Στο μέρος το πιο δροσερό
έστησα το καμπαναριό
Και κύματα και κύματα
γύρω σου τ' άσπρα μνήματα

Έλα Κυρά και Παναγιά
με τ' αναμμένα σου κεριά
Δώσε το φως το δυνατό
στον Ήλιο και στο Θάνατο.