Την περασμένη Πέμπτη το βράδυ στο Τσάι στη Σαχάρα για την μουσικοποιητική παράσταση της Ελένης Καραβούζη Τειχοσκοπία (Κοιτώντας από το τείχος). Τι ήταν αυτό: Τροία. Η παλιά μάχη ξαναζωντανεύει. Η Ελένη βγαίνει στα τείχη για πρώτη φορά. Κάτω από το βλέμμα της ο Πάρης και ο Μενέλαος αναμετριούνται.
Η γ’ ραψωδία της Ιλιάδας στην μετάφραση των Νίκου Καζαντζάκη – Ι. Θ. Κακριδή. Ένα ιδιαίτερο μα και σπουδαίο μεταφραστικό εγχείρημα που πρωτοείδε το φως της δημοσιότητας το 1955 «ιδίοις εξόδοις» , δηλ. των μεταφραστών.
Δεκατέσσερα χρόνια – από το 1942 - δούλευαν τη μετάφραση του έπους. Και το αποτέλεσμα είναι θαυμαστό, ακόμα και σήμερα, που θεωρείται παρωχημένο, λόγω της εξέλιξης της γλώσσας.
Δεν ξέρω πολλές μελοποιήσεις αποσπασμάτων της Ιλιάδας Καζαντζάκη – Κακριδή (την Οδύσσεια έχει κάνει ο Νίκος Μαμαγκάκης), ή καλύτερα ξέρω μόνο μία. Αυτή που έκανε το 1984 ο Λάκης Χαλκιάς για την Ελληνική Ραδιοφωνία, μετά από πρόταση της Ασπασίας Παπαθανασίου. Μια απόπειρα μελοποίησης που δεν μου είχε προξενήσει το ενδιαφέρον.
Αντίθετα, η προσέγγιση της μουσικού και φιλολόγου Ελένης Καραβούζη ανέδειξε την μουσικότητα της μετάφρασης των Καζαντζάκη – Κακριδή, και την παρουσίασε με πολύ φυσικότητα, παρ’ ότι σε πολλά σημεία είναι δύσκαμπτη.
Η γ’ ραψωδία της Ιλιάδας στην μετάφραση των Νίκου Καζαντζάκη – Ι. Θ. Κακριδή. Ένα ιδιαίτερο μα και σπουδαίο μεταφραστικό εγχείρημα που πρωτοείδε το φως της δημοσιότητας το 1955 «ιδίοις εξόδοις» , δηλ. των μεταφραστών.
Δεκατέσσερα χρόνια – από το 1942 - δούλευαν τη μετάφραση του έπους. Και το αποτέλεσμα είναι θαυμαστό, ακόμα και σήμερα, που θεωρείται παρωχημένο, λόγω της εξέλιξης της γλώσσας.
Δεν ξέρω πολλές μελοποιήσεις αποσπασμάτων της Ιλιάδας Καζαντζάκη – Κακριδή (την Οδύσσεια έχει κάνει ο Νίκος Μαμαγκάκης), ή καλύτερα ξέρω μόνο μία. Αυτή που έκανε το 1984 ο Λάκης Χαλκιάς για την Ελληνική Ραδιοφωνία, μετά από πρόταση της Ασπασίας Παπαθανασίου. Μια απόπειρα μελοποίησης που δεν μου είχε προξενήσει το ενδιαφέρον.
Αντίθετα, η προσέγγιση της μουσικού και φιλολόγου Ελένης Καραβούζη ανέδειξε την μουσικότητα της μετάφρασης των Καζαντζάκη – Κακριδή, και την παρουσίασε με πολύ φυσικότητα, παρ’ ότι σε πολλά σημεία είναι δύσκαμπτη.
Η μουσική της Καραβούζη είχε ενδιαφέρον. Μια κιθάρα (Ντορίν Λασκαρίδου), ένα τσέλο (Άρης Ζέρβας), λαούτο (η ίδια η Καραβούζη), κρουστά πολλών ειδών (Σύνθια Μπαγιώκου, Μαριάνθη Πετριτσοπούλου ) και φωνές (Δάφνη Πανουργιά, Μάκης Παπαγαβριήλ, Ελ. Καραβούζη). Η γνωστή ηθοποιός Αιμιλία Υψηλάντη διάβαζε με φυσικό και άμεσο τρόπο, αντιστικτικά πολλάκις, αποσπάσματα από την γ’ ραψωδία. Το δέσιμο αφηγητή και μουσικών, νομίζω, πολύ επιτυχημένο.
Η μουσική της Καραβούζη είχε ραψωδιακό χαρακτήρα. Λιτό και αφηγηματικό, μα και μελωδικό, με διφωνίες σύμφωνες και κάποιες φορές διάφωνες, που παρέπεμπαν σε ήχους αρχαίους και δρόμους τροπικούς.
Τα μέρος των κρουστών ήταν εντυπωσιακό, θα έλεγα. Ούτε ανάσα δεν έπαιρναν οι δυο γυναίκες δεξιοτέχνες. Το ντουέτο κιθάρας – τσέλου υπηρέτησε με καθαρότητα τον λόγο, είτε συνοδεύοντας είτε προετοιμάζοντάς τον. Και η ολότελα διάφανη φωνή της φίλης Δάφνης Πανουργιά, η βαθιά, ηχοχρωματικά, της Ελ. Καραβούζη καθώς και η αρρενωπή του Μάκη Παπαγαβριήλ, συνταιριασμένες ερμηνευτικά, έδωσαν όλη την ένταση της μονομαχίας για τα μάτια της Ωραίας Ελένης.
Θα ήθελα να ξανακούσω την Τειχοσκοπία σ’ έναν άλλο χώρο. Μάλλον ανοιχτό και …αρχαιοελληνικό. Ίσως καταλάβω περισσότερα και αισθανθώ ακόμα καλύτερα τον αρχαιοελληνικό μύθο, σε νεοελληνική απόδοση και εντελώς νέα μελοποίηση.
Την ηθοποιό Αιμιλία Υψηλάντη την έχω δει σε αρχαίο δράμα σε σκηνοθεσία Βουτσινά προ 18 χρόνων, είναι καλή απόσο θυμάμαι. Αν και έκλεβε την παράσταση η γνωστή ηθοποιός του Κθβε Φωτοπούλου ως Μήδεια. Έπαιζε και ο μακαρίτης Σεργιανόπουλος τον Ιάσονα. Με μουσική του Κραουνάκη που θυμάμαι ακόμα. Γενικώς υπάρχουν πολύ ενδιαφέρουσες αποδόσεις στην ελληνική θεατρική σκηνή, είναι μια σύγχρονη εποποίια.
ΑπάντησηΔιαγραφή