ΒΑΤΙΚΑΝΟ ΚΑΙ ΚΥΠΡΟΣ

Του ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΒΙΚΕΤΟΥ

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πρόσφατη επίσημη επίσκεψη του Κύπριου προέδρου Δημήτρη Χριστόφια στο Βατικανό, οι συνομιλίες του με τον Πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ', τους στενούς συνεργάτες του και τον Ιταλό πρωθυπουργό Σύλβιο Μπερλουσκόνι, ήταν κινήσεις ιδιαίτερα θετικές, οι οποίες ελπίζεται ότι θα έχουν και απτά αποτελέσματα.

Είναι γεγονός ότι δόθηκε η ευκαιρία να παρουσιαστούν με τρόπο ουσιαστικό οι θέσεις της Κύπρου για το Κυπριακό, την καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς στα κατεχόμενα, την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας, το Μεσανατολικό, αλλά και για άλλα σοβαρά ζητήματα, όπως οι προσπάθειες για απάμβλυνση της φτώχειας, ο διαθρησκευτικός διάλογος και ο -πράγμα έτι σημαντικότερο- διάλογος με στόχο την ενότητα του χριστιανικού κόσμου.

Ειδικά στα τελευταία ζητήματα ο πρόεδρος Χριστόφιας έδειξε ευαισθησία και καλή γνώση, πράγμα που προκάλεσε εξαιρετικά καλές εντυπώσεις στους συνομιλητές του και γενικότερα, λαμβανομένης υπόψη της ιδεολογίας του.

Ωστόσο, η επίσημη ανακοίνωση από το Βατικανό ήταν εξαιρετικά λιτή και προσεκτικά διατυπωμένη στα δύο μείζονα ζητήματα του Κυπριακού και της καταστροφής των εκκλησιών και μνημείων στα κατεχόμενα. Βεβαίως, δεν έχουμε λόγο να αμφισβητήσουμε τις δηλώσεις του προέδρου Χριστόφια για τις θέσεις του ποντίφηκα και των λοιπών συνομιλητών του. Πρέπει όμως να επισημανθεί ότι το Βατικανό, το οποίο μετά την τουρκική εισβολή επισκέφθηκαν όλοι οι πρόεδροι της Κυπριακής Δημοκρατίας, αποφεύγει, τουλάχιστον δημόσια, να τοποθετηθεί ευθαρσώς και να πει τα πράγματα με το πραγματικό τους όνομα, ιδιαίτερα για θέματα αρχών. Και μάλιστα τη στιγμή που το Βατικανό αποτελεί κράτος και ασκεί μεγάλη επιρροή σε ηγέτες, κυβερνήσεις και εκατομμύρια ανθρώπους ανά τον κόσμο.

Αντίθετα, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, παρά το ότι βρίσκεται στην Τουρκία και παρά τις ανυπέρβλητες δυσκολίες και τους κινδύνους για το Πατριαρχείο και το ελληνικό στοιχείο, έχει διατυπώσει ο ίδιος αρκετές φορές στο μέτρο του δυνατού σαφή θέση για την εξεύρεση βιώσιμης και λειτουργικής λύσης του Κυπριακού.

Εξάλλου, ερωτηματικά προκαλεί το γεγονός ότι ο Πάπας δεν περιέλαβε και την Κύπρο στο ταξίδι του, τον προσεχή Μάϊο, στην Ιορδανία και στους Αγίους Τόπους. Η απάντηση από το Βατικανό, πως η Κύπρος είναι ξεχωριστή περίπτωση και δεν θα ήταν σωστό να είναι ένας ολιγόωρος σταθμός στο ταξίδι του Ποντίφηκα, δεν φαίνεται ιδιαίτερα πειστική.

Το Βατικανό πρέπει να τοποθετηθεί σαφώς για το κυπριακό, τη στιγμή που το κάνει για άλλα διεθνή προβλήματα. Τουλάχιστον αναφορικά με την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της θρησκευτικής ελευθερίας και της συνεχιζόμενης καταστροφής της εκκλησιαστικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, η οποία δεν είναι μόνο κυπριακή, αλλά παγκόσμια.

Οφείλει το Βατικανό, ειδικά στο τελευταίο ζήτημα, να διαδραματίσει αποφασιστικό ρόλο και να αναλάβει πρωτοβουλίες ουσιαστικές προκειμένου να ικανοποιηθεί το δίκαιο αίτημα για αποκατάσταση και συντήρηση των ιερών χώρων και των μνημείων στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου. Μάλιστα, όπως προκύπτει από τα σχετικά δημοσιεύματα έγκυρων ιταλικών εφημερίδων, το θέμα αυτό ευαισθητοποιεί περισσότερο από τις άλλες πτυχές του Κυπριακού την κοινή γνώμη. Αυτό θα πρέπει να το δει με πολύ προσοχή η Εκκλησία της Κύπρου και ειδικά ο αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος και να κινηθούν μεθοδικά και προγραμματισμένα. Δυστυχώς, υπάρχουν ελλείψεις και παραλείψεις σοβαρές. Από συζητήσεις στο Βατικανό διαπιστώσαμε ότι δεν έχουν ολοκληρωμένη γνώση του ζητήματος, το οποίο περίπου αγνοούν. Είναι χαρακτηριστικό ότι διακεκριμένος καρδινάλιος, ο οποίος είναι μάλιστα επίσκοπος στη Γερμανία, δεν έχει γνώση για τις συλήσεις του Τούρκου αρχαιοκάπηλου Αϊντίν Ντικμέν και για το γεγονός ότι εικόνες, τοιχογραφίες, ψηφιδωτά της Εκκλησίας της Κύπρου κρατούνται σε «ομηρία» στη χώρα του.

Από την πλευρά της η Εκκλησία της Κύπρου πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλία, ώστε σε πρώτη φάση το θέμα της καταστροφής της πολιτιστικής κληρονομιάς στα κατεχόμενα και της παραβίασης του δικαιώματος άσκησης της λατρείας να προβληθεί από τα πολλά μέσα ενημέρωσης, έντυπα και ηλεκτρονικά, της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.

Εξάλλου, είναι και ζήτημα αμοιβαιότητας από τη στιγμή, που εκτός από την γενναιοδωρία της Εκκλησίας της Κύπρου, και η Κυπριακή Δημοκρατία διά του προέδρου Χριστόφια ανέλαβε να στηρίξει πρωτοβουλίες του πάπα και να συμβάλει, με την υπογραφή την Παρασκευή το βράδυ σχετικής συμφωνίας, ακόμη και οικονομικά στις δραστηριότητες στην αφρικανική ήπειρο της μη κυβερνητικής οργάνωσης του Βατικανού «Κοινότητα Αγίου Αιγιδίου».