H Nέα Eστία είναι το παλαιότερο λογοτεχνικό περιοδικό της χώρας: εκδίδεται αδιάλειπτα από το 1927 μέχρι σήμερα. Πρώτος διευθυντής της ήταν ο Γρηγόριος Ξενόπουλος. Ακολούθησαν ο Πέτρος Xάρης, ο Eυάγγελος N. Mόσχος και, από το 1998, ο Σταύρος Zουμπουλάκης. Όπως διαβάζουμε στον επίσημο ιστότοπο του Βιβλιοπωλείου της «Εστίας», «η Nέα Eστία συνεχίζει σήμερα τη μακρά παράδοσή της με τον μόνο δυνατό τρόπο: την ανανέωσή της, προκειμένου να εκφραστούν σε αυτήν οι ζωντανές πνευματικές δυνάμεις και ο έγκυρος κριτικός λόγος. H λογοτεχνία (ποίηση και πεζογραφία, ελληνική και ξένη, δοκίμιο και φιλολογική μελέτη) ορίζει το κύριο πεδίο ενδιαφέροντος της Nέας Eστίας, αλλά όχι το μοναδικό. H φιλοσοφία, η ιστορία, η πολιτική σκέψη και, κυρίως, η αντιπαράθεση των ιδεών την ενδιαφέρουν επίσης ζωτικά».
Στο τεύχος που κυκλοφορεί (Φεβρουάριος 2009) η Νέα Εστία αποδεικνύει για μια ακόμη φορά πως δεν είναι ένα λογοτεχνικό περιοδικό που βρίσκεται μακριά από τη ζωντανή κοινωνική, πολιτική και πνευματική ζωή του τόπου μας. Κι ακόμη, πόσο ζωτικά την ενδιαφέρει η αντιπαράθεση των ιδεών. Το τεύχος με τίτλο «Τι συνέβη τον Δεκέμβριο 2008;» συγκεντρώνει σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση γύρω από τα γεγονότα που σημάδεψαν τον περασμένο Δεκέμβριο τα κείμενα δεκαοχτώ συνεργατών του περιοδικού, οι οποίοι εκπροσωπούν ένα αρκετά ευρύ φάσμα ηλικιών, ιδεολογικών αφετηριών και κοινωνικού προβληματισμού (Νίκος Αλιβιζάτος, Ευριπίδης Γαραντούδης, Σταύρος Ζουμπουλάκης, Τάκης Καμπύλης, Γιώργος Καράμπελας, Θεόδωρος Κοντίδης, Κατερίνα Λαμπρινού, Θάνος Λίποβατς, Αλέκος Λούντζης, Σάββας Μιχαήλ, Γιάννης Μπαλαμπανίδης, Μιχάλης Πάγκαλος, Ανδρέας Πανταζόπουλος, Δαμιανός Παπαδημητρόπουλος, Γιάννης Παπαθεοδώρου, Πάνος Παπαθεοδώρου, Νικόλας Σεβαστάκης, Κώστας Σπαθαράκης).
Γράφει στο προλογικό του σημείωμα ο Σταύρος Ζουμπουλάκης:
«Όσα συνέβησαν τον Δεκέμβριο 2008 στην Αθήνα και σε όλες σχεδόν τις πόλεις της χώρας μάς ξάφνιασαν και μας προβλημάτισαν. Δείγμα αυτής της απορίας είναι ότι δεν μπορέσαμε να συμφωνήσουμε ούτε καν στην ονοματοδοσία: ξέσπασμα, εξέγερση, κινητοποίηση, κίνημα, εξού και εκείνα τα αμήχανα “Συμβάν”, “Γεγονός”, “Δεκεμβριανά”. Κάθε διαφωνία για τις λέξεις είναι, ως γνωστόν, διαφωνία για τα πράγματα. Οι απόψεις λοιπόν πολλές, οι αποτιμήσεις ποικίλες, οι διαφωνίες έντονες. Σε ένα ωστόσο σημείο θα συμφωνήσουμε όλοι: αν τα γεγονότα είχαν μια αναντίρρητα θετική όψη, αυτή είναι ότι μας έκαναν να συζητήσουμε. Οι άνθρωποι επιτέλους ξανασυζήτησαν σοβαρά, στα σπίτια τους, στα σχολεία και τα πανεπιστήμια, στους δρόμους, στα καφενεία, όπου βρέθηκαν και στάθηκαν. Συζήτησαν τα γεγονότα, όπως εξελίσσονταν μέρα με τη μέρα, αλλά και άλλα γενικότερα ζητήματα για την κοινωνία και το κράτος, για το ρόλο της αστυνομίας, την οικονομική κρίση, τη βία, το ρόλο του σχολείου, το άσυλο – και μακάρι να μην περιμένουμε την επόμενη κρίση για να ξανασυζητήσουμε.
Μικρή συμβολή στη συζήτηση αυτή και στην κριτική κατανόηση όσων συνέβησαν ας θεωρηθεί και τούτο το τεύχος της Νέας Εστίας. Δεν θελήσαμε ένα τεύχος αντιπροσωπευτικό όλων των απόψεων, αλλά ούτε πάλι μας ενδιέφερε να προτείνουμε τη μία και μόνη σωστή ερμηνεία, την οποία άλλωστε δεν έχουμε. Τα κείμενα, για πρώτη φορά στο περιοδικό, μπαίνουν κατ’ αλφαβητική σειρά, επειδή με αυτόν τον τρόπο, κρίναμε, αναδεικνύεται καλύτερα η ποικιλία των απόψεων».
Με αφορμή το εν λόγω τεύχος, ο Νίκος Μπακουνάκης σημείωνε στο Βήμα της περασμένης Κυριακής (15/3):
«Δεν πιστεύω ότι σήμερα τα ΜΜΕ, ιδιαίτερα τα ηλεκτρονικά, χειραγωγούν ή κατευθύνουν την κοινή γνώμη. Κάνουν κάτι χειρότερο. Καθορίζουν την ατζέντα, δηλαδή τα θέματα που (πρέπει να) μας απασχολούν. Υπάρχει ό,τι “παίζεται” στα δελτία των οκτώ της τηλεόρασης. Αν χαθεί απ’ αυτά, παύει να υπάρχει, ξεχνιέται. Ευτυχώς που μερικές φορές αντιδρούν κάποιοι, οι λίγοι, και διατηρούν στην επιφάνεια, όχι με τον τρόπο της επικαιρότητας αλλά στοχαστικά, θέματα που δεν μπορούν να ξεχαστούν. “Τι συνέβη τον Δεκέμβριο 2008;” είναι ο τίτλος του αφιερώματος του περιοδικού Νέα Εστία (τεύχος 1819, Φεβρουάριος 2009). [...] Το αφιέρωμα της Νέας Εστίας, με τις ποικίλες συμβολές, δημιουργεί τις σοβαρές προϋποθέσεις μιας συζήτησης, καθώς προσφέρει οπτικές και επιχειρήματα, μακριά από την (υπο)κουλτούρα τού... tabula rasa. Σε μια κοινωνία όπου ο διάλογος μοιάζει αδύνατος τόπος, το αφιέρωμα της Νέας Εστίας έχει κιόλας μια δυναμική.
Διάβαζα πρόσφατα μια συνέντευξη του μεξικανού συγγραφέα Κάρλος Φουέντες (Le Figaro, 5 Μαρτίου 2009). Ανάμεσα στις ερωτήσεις που απαντάει είναι αν τα βιβλία, οι λέξεις μπορούν να σώσουν τους ανθρώπους. Αντιγράφω την απάντησή του, γιατί νομίζω ότι έχει σχέση με το πνεύμα των ημερών, μ’ αυτό το air du temps (δύσοσμο, παρ’ όλα αυτά). “Οχι, δεν το πιστεύω” λέει ο Φουέντες. “Ο καθένας σώζεται με την προσωπική του ζωή, με την εργασία του, τους φίλους του, τη διαρκή αναζήτηση της ελευθερίας. Η μόνη συμβολή του συγγραφέα είναι η δουλειά του, που είναι το ίδιο ενδιαφέρουσα με τη δουλειά του αρχιτέκτονα ή του γιατρού. Και η δουλειά του συγγραφέα είναι να μην αφήσει τη γλώσσα να κοιμηθεί. Η πολιτική, αντίθετα, έχει την τάση, μέσα από τα συνθήματα, να τιμωρεί τη γλώσσα, να την κάνει μέτρια. Ο συγγραφέας είναι εδώ για να ξαναδώσει νόημα στη γλώσσα. Ακατάπαυστα”.
Απολαυστικό δείγμα της υψηλής ποιότητας του αφιερώματος της Νέας Εστίας στα σύγχρονα «Δεκεμβριανά» είναι και το καβαφογενές ποίημα του Ευριπίδη Γαραντούδη, το οποίο και αντιγράφουμε προς τέρψιν των συνοδοιπόρων της Ιδιωτικής Οδού:
Στο τεύχος που κυκλοφορεί (Φεβρουάριος 2009) η Νέα Εστία αποδεικνύει για μια ακόμη φορά πως δεν είναι ένα λογοτεχνικό περιοδικό που βρίσκεται μακριά από τη ζωντανή κοινωνική, πολιτική και πνευματική ζωή του τόπου μας. Κι ακόμη, πόσο ζωτικά την ενδιαφέρει η αντιπαράθεση των ιδεών. Το τεύχος με τίτλο «Τι συνέβη τον Δεκέμβριο 2008;» συγκεντρώνει σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση γύρω από τα γεγονότα που σημάδεψαν τον περασμένο Δεκέμβριο τα κείμενα δεκαοχτώ συνεργατών του περιοδικού, οι οποίοι εκπροσωπούν ένα αρκετά ευρύ φάσμα ηλικιών, ιδεολογικών αφετηριών και κοινωνικού προβληματισμού (Νίκος Αλιβιζάτος, Ευριπίδης Γαραντούδης, Σταύρος Ζουμπουλάκης, Τάκης Καμπύλης, Γιώργος Καράμπελας, Θεόδωρος Κοντίδης, Κατερίνα Λαμπρινού, Θάνος Λίποβατς, Αλέκος Λούντζης, Σάββας Μιχαήλ, Γιάννης Μπαλαμπανίδης, Μιχάλης Πάγκαλος, Ανδρέας Πανταζόπουλος, Δαμιανός Παπαδημητρόπουλος, Γιάννης Παπαθεοδώρου, Πάνος Παπαθεοδώρου, Νικόλας Σεβαστάκης, Κώστας Σπαθαράκης).
Γράφει στο προλογικό του σημείωμα ο Σταύρος Ζουμπουλάκης:
«Όσα συνέβησαν τον Δεκέμβριο 2008 στην Αθήνα και σε όλες σχεδόν τις πόλεις της χώρας μάς ξάφνιασαν και μας προβλημάτισαν. Δείγμα αυτής της απορίας είναι ότι δεν μπορέσαμε να συμφωνήσουμε ούτε καν στην ονοματοδοσία: ξέσπασμα, εξέγερση, κινητοποίηση, κίνημα, εξού και εκείνα τα αμήχανα “Συμβάν”, “Γεγονός”, “Δεκεμβριανά”. Κάθε διαφωνία για τις λέξεις είναι, ως γνωστόν, διαφωνία για τα πράγματα. Οι απόψεις λοιπόν πολλές, οι αποτιμήσεις ποικίλες, οι διαφωνίες έντονες. Σε ένα ωστόσο σημείο θα συμφωνήσουμε όλοι: αν τα γεγονότα είχαν μια αναντίρρητα θετική όψη, αυτή είναι ότι μας έκαναν να συζητήσουμε. Οι άνθρωποι επιτέλους ξανασυζήτησαν σοβαρά, στα σπίτια τους, στα σχολεία και τα πανεπιστήμια, στους δρόμους, στα καφενεία, όπου βρέθηκαν και στάθηκαν. Συζήτησαν τα γεγονότα, όπως εξελίσσονταν μέρα με τη μέρα, αλλά και άλλα γενικότερα ζητήματα για την κοινωνία και το κράτος, για το ρόλο της αστυνομίας, την οικονομική κρίση, τη βία, το ρόλο του σχολείου, το άσυλο – και μακάρι να μην περιμένουμε την επόμενη κρίση για να ξανασυζητήσουμε.
Μικρή συμβολή στη συζήτηση αυτή και στην κριτική κατανόηση όσων συνέβησαν ας θεωρηθεί και τούτο το τεύχος της Νέας Εστίας. Δεν θελήσαμε ένα τεύχος αντιπροσωπευτικό όλων των απόψεων, αλλά ούτε πάλι μας ενδιέφερε να προτείνουμε τη μία και μόνη σωστή ερμηνεία, την οποία άλλωστε δεν έχουμε. Τα κείμενα, για πρώτη φορά στο περιοδικό, μπαίνουν κατ’ αλφαβητική σειρά, επειδή με αυτόν τον τρόπο, κρίναμε, αναδεικνύεται καλύτερα η ποικιλία των απόψεων».
Με αφορμή το εν λόγω τεύχος, ο Νίκος Μπακουνάκης σημείωνε στο Βήμα της περασμένης Κυριακής (15/3):
«Δεν πιστεύω ότι σήμερα τα ΜΜΕ, ιδιαίτερα τα ηλεκτρονικά, χειραγωγούν ή κατευθύνουν την κοινή γνώμη. Κάνουν κάτι χειρότερο. Καθορίζουν την ατζέντα, δηλαδή τα θέματα που (πρέπει να) μας απασχολούν. Υπάρχει ό,τι “παίζεται” στα δελτία των οκτώ της τηλεόρασης. Αν χαθεί απ’ αυτά, παύει να υπάρχει, ξεχνιέται. Ευτυχώς που μερικές φορές αντιδρούν κάποιοι, οι λίγοι, και διατηρούν στην επιφάνεια, όχι με τον τρόπο της επικαιρότητας αλλά στοχαστικά, θέματα που δεν μπορούν να ξεχαστούν. “Τι συνέβη τον Δεκέμβριο 2008;” είναι ο τίτλος του αφιερώματος του περιοδικού Νέα Εστία (τεύχος 1819, Φεβρουάριος 2009). [...] Το αφιέρωμα της Νέας Εστίας, με τις ποικίλες συμβολές, δημιουργεί τις σοβαρές προϋποθέσεις μιας συζήτησης, καθώς προσφέρει οπτικές και επιχειρήματα, μακριά από την (υπο)κουλτούρα τού... tabula rasa. Σε μια κοινωνία όπου ο διάλογος μοιάζει αδύνατος τόπος, το αφιέρωμα της Νέας Εστίας έχει κιόλας μια δυναμική.
Διάβαζα πρόσφατα μια συνέντευξη του μεξικανού συγγραφέα Κάρλος Φουέντες (Le Figaro, 5 Μαρτίου 2009). Ανάμεσα στις ερωτήσεις που απαντάει είναι αν τα βιβλία, οι λέξεις μπορούν να σώσουν τους ανθρώπους. Αντιγράφω την απάντησή του, γιατί νομίζω ότι έχει σχέση με το πνεύμα των ημερών, μ’ αυτό το air du temps (δύσοσμο, παρ’ όλα αυτά). “Οχι, δεν το πιστεύω” λέει ο Φουέντες. “Ο καθένας σώζεται με την προσωπική του ζωή, με την εργασία του, τους φίλους του, τη διαρκή αναζήτηση της ελευθερίας. Η μόνη συμβολή του συγγραφέα είναι η δουλειά του, που είναι το ίδιο ενδιαφέρουσα με τη δουλειά του αρχιτέκτονα ή του γιατρού. Και η δουλειά του συγγραφέα είναι να μην αφήσει τη γλώσσα να κοιμηθεί. Η πολιτική, αντίθετα, έχει την τάση, μέσα από τα συνθήματα, να τιμωρεί τη γλώσσα, να την κάνει μέτρια. Ο συγγραφέας είναι εδώ για να ξαναδώσει νόημα στη γλώσσα. Ακατάπαυστα”.
Απολαυστικό δείγμα της υψηλής ποιότητας του αφιερώματος της Νέας Εστίας στα σύγχρονα «Δεκεμβριανά» είναι και το καβαφογενές ποίημα του Ευριπίδη Γαραντούδη, το οποίο και αντιγράφουμε προς τέρψιν των συνοδοιπόρων της Ιδιωτικής Οδού:
ΜΕ ΤΟ ΤΡΟΠΟ ΤΟΥ Κ. Π. ΚΑΒΑΦΗ
Ὅπου καί νά ταξιδέψω ἡ Ἑλλάδα μέ πληγώνει
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ
Εἰς μνήμην...
Σάν σκότωσαν οἱ Πραίτορες τό ἀγένειο παιδί
–οἱ ἄφρονες γονεῖς του πῶς δέν τοῦ ’παν
τοῦ προκομμένου τους, γόνου τῆς καλῆς τάξεως,
νά μή γυρνᾶ σέ λάθος τόπο λάθος ὥρα;–
ὁ περισπούδαστος Παυλίστωρ, τρανός μας ὑπουργός
–τῆς ἐξουσίας μας δόξα, αἷμα τῶν Καραμανλιδῶν–
ἀμέσως ἀπεφάνθη, μέ τή δεινή του εὐφράδεια,
σ’ αὐτούς πού τοῦ ζητοῦσαν ἕνα σχόλιο:
«Μεμονωμένο ἦταν τό περιστατικόν».
Καί πρόσθεσε κατόπιν, μειλίχιος ὅπως πάντα:
«Ἄν πάλι γίνει κάπως –κάτι βεβαίως πού ἀπεύχομαι–
τότε θά εἶναι δύο τυχαῖα γεγονότα.
Κι ἄν πάλι κάνει ὁ διάολος καί ἐπαναληφθεῖ
τότε θά κάμω λόγον διά σπάνια συμβάντα.
Κι ἄν ὁλωσδιόλου τρελαθοῦν οἱ Πραίτορες –ἄνθρωποι
εἴμεθα δά!–
κι ἔχουν πυροβολήσει κοντά καμιά δεκάδα,
φρονῶ πώς θά μοῦ γεννηθεῖ ἔντονη ἀνησυχία».
Σοφό, ὅπως συνήθως, τό σχόλιό του, κρίναμε.
Ἐξαίφνης λίγες μέρες κατόπιν σ’ ὄνειρό του
ὁ περισπούδαστος Παυλίστωρ εἶδε
τῆς Ἱστορίας τόν ἄγγελο μέ πύρινη ρομφαία
νά περιτριγυρίζει στίς ἔρημες ὁδούς
καί νά φωτίζει ἄγριος τήν παγωμένη νύχτα.
Βαθέως ἀνησύχησε τόν ὑπουργό τό πράγμα·
τί ἄραγε νά σήμαινεν ὁ πυροφόρος ἄγγελος;
Ἀσφαλῶς ἄσχετα εἶναι τά δύο γεγονότα:
τό σκοτεινό τό ἐνύπνιο καί τοῦ νεαροῦ τό ἀτύχημα.
Ὡστόσο προσπαθοῦμε –καί θά ἐξακολουθήσουμε,
ὕστερα ἀπ’ τίς δικές του, τίς αὐστηρές συστάσεις–
κάποια ἑρμηνεία νά δώσουμε στό ὄνειρο ἐκεῖνο.
Εὐριπίδης Γαραντούδης
Παρά τῷ ὑπουργῷ
ἔμμισθος συμβουλάτωρ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου