Η ΗΡΩΔΙΑΣ ΤΟΥ ΜΑΣΝΕ

O Γάλλος συνθέτης της δύσης του γαλλικού ρομαντισμού Jules Massenet (1842 – 1912) είναι ο συνθέτης της περίφημης Μανόν (1884) και του Βέρθερου (1892), αλλά πρώτα έγραψε την όπερα Ηρωδιάς (1881).

Η Ηρωδιάς (Hérodiade) είναι όπερα σε τέσσερις πράξεις, σε λιμπρέτο των Πωλ Μιλλιέ και Ανρύ Γκρεμόν, το οποίο βασίστηκε στο ομώνυμο έργο του Γκουστάβ Φλωμπέρ. Έχει ενδιαφέρον η θέση του ίδιου του Φλωμπέρ, όπως την διατυπώνει στην εισαγωγή του βιβλίου του: «Η ιστορία της Ηρωδιάδας, όπως εγώ την εννοώ, δεν έχει καμία σχέση με τη θρησκεία. Εκείνο που με συναρπάζει εκεί μέσα, είναι η επίσημη εμφάνιση του Ηρώδη, που στην πραγματικότητα ήταν ένας νομάρχης και η άγρια προσωπικότητα της Ηρωδιάδας, ένα είδος Κλεοπάτρας...».

Η πρώτη παράσταση του έργου του Μασνέ δόθηκε στο θέατρο των Βρυξελλών Μονέ (Théâtre de la Monnaie) στις 19 Δεκεμβρίου του 1881 και τρία χρόνια μετά εκτελέστηκε στο Ιταλικό Θέατρο του Παρισιού. Για την επανεκτέλεση του έργου, ο Μασνέ διαφοροποίησε τη δομή του και ενώ αρχικά περιλάμβανε τρεις πράξεις και πέντε σκηνές, κατέληξε στη δομή των τεσσάρων πράξεων. Το κείμενο του έργου έχει αναφορές στη Παλαιά Διαθήκη και περιστρέφεται στον αποκεφαλισμό του Ιωάννη του Προδρόμου και στα αίτια που τον προκάλεσαν. Εκτός από το μίσος της Ηρωδιάδας προς τον Ιωάννη επειδή συνεχώς την έλεγχε, οι συγγραφείς ποιητές του έργου παρουσιάζουν και τη ζηλοτυπία που έτρεφε ο Ηρώδης, που ποθούσε τη Σαλώμη, την κόρη της Ηρωδιάδας από τον πρώτο της γάμο.

Η Ηρωδιάς θεωρείται από τα αρτιότερα και χαρακτηριστικότερα έργα του Μασενέ, στη μουσική του οποίου κυριαρχεί μια τάση έκφρασης αισθησιασμού, μειονέκτημα βέβαια, αλλά άριστα προσαρμοσμένη στη περίπτωση αυτή του θέματος. Αξιομνημόνευτη πάντως είναι η μουσική των μπαλέτων, ιδίως των Εβραίων γυναικών. Από δε τα υπόλοιπα μέρη του έργου ξεχωρίζουν η άρια της Σαλώμης, το ντουέτο Σαλώμης - Ηρώδη, το πρελούδιο της τρίτης πράξης καθώς και η περίφημη μονωδία του Ιωάννη εγκάθειρκτου.