ΟΙ ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΤΩΝ ΚΑΘΟΛΙΚΩΝ ΤΗΣ ΠΑΤΡΑΣ

Στον κύκλο «Θρησκεία και Τέχνη» της Πολιτιστικής, πραγματοποιήθηκε (6/11/2006) συναυλία της χορωδίας του Καθολικού Ναού του Αγίου Ανδρέου Πατρών, η οποία παρουσίασε έργα των Αλβέρτου Άντλοβιτς, Σωτηρίου Γκρέκ και Μιχαήλ Κορνέλλου, συνθετών που έζησαν και έδρασαν στην Πάτρα στα τέλη του 19ου αι. και στις αρχές του 20ου.
Η πρόταση για την συναυλία έγινε από τον γράφοντα – μετά από σχετική έρευνα –

προς τον Θάνο Μικρούτσικο, ο οποίος αμέσως την υιοθέτησε αντιλαμβανόμενος την σημασία του θέματος.
Με δεδομένο ότι ελάχιστοι Πατρινοί γνωρίζουν τους συγκεκριμένους συνθέτες και ότι στο πρόγραμμα της Πολιτιστικής δεν υπάρχει καμία αναφορά σ’ αυτούς, θεωρώ επιβεβλημένο να παρουσιάσω συνοπτικά αυτές τις σπουδαίες μουσικές προσωπικότητες, οι οποίες σφράγισαν με το έργο τους την μουσική ιστορία της πόλης. Η συναυλία, μάλιστα, της χορωδίας των Καθολικών, μέσα στον ιστορικό ναό του Αγ. Ανδρέου της οδού Μαιζώνος, μας αποκάλυψε ότι οι συνθέσεις αυτές, που γράφτηκαν ειδικά για τη χορωδία του ναού, είναι αρκετά αξιόλογες και χρήζουν συστηματικότερης μελέτης και ανάλυσης.

ΑΛΒΕΡΤΟΣ ΑΝΤΛΟΒΙΤΣ
Ο Αυστριακός Αλβέρτος Άντλοβιτς, από την Τεργέστη, είναι ο μεγάλος εκείνος αρχιμουσικός μπάντας ο οποίος, ως επικεφαλής της Φιλαρμονικής Πατρών, πήρε μέρος στις μουσικές εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν κατά την διάρκεια των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων του 1896 στην Αθήνα. Και είναι ο ίδιος που, ως αρχιμουσικός της Φιλαρμονικής Σύρου, βραβεύτηκε στη Μεσολυμπιάδα του 1906. Η μουσική του διαδρομή, για περίπου μια δεκαπενταετία στην Ελλάδα, όπως προκύπτει από την μέχρι τώρα έρευνα, έχει τρεις σταθμούς: Πάτρα (ανέλαβε την διεύθυνση της Φιλαρμονικής στις 28/4/1894 και παρέμεινε ως το 1899), Αίγιο (1899-1905), Ερμούπολη Σύρου (1905-1908 περίπου).
Ο Άντλοβιτς, τύπος εξαιρετικά οξυδερκής, ενεργητικός και αποδοτικός, οργάνωσε κατά τρόπο υποδειγματικό τις μπάντες των τριών πόλεων, τους έδωσε ευρωπαϊκή πνοή εμπλουτίζοντας το ρεπερτόριό τους με έργα μεγάλων συνθετών και άφησε άριστους μαθητές, ικανούς διαδόχους του. Συνέθεσε δημοφιλή, στην εποχή τους, έργα για μπάντα, όπως το εμβατήριο «Νέος αιών» (για την υποδοχή του 20ου αι.), μελοποίησε ποιήματα και έγραψε πολλές εκκλησιαστικές συνθέσεις, με κορυφαία την Μessa Breve (1895). Μια Λειτουργία αφιερωμένη από τον συνθέτη και οργανίστα Άντλοβιτς στον εφημέριο του Καθολικού ναού της Πάτρας Pietro Vitali. Αυτή η Λειτουργία εψάλη ξανά μετά από δεκαετίες στην συναυλία της Δευτέρας 6/11/2006 από την χορωδία του ναού για την οποία και γράφτηκε.

ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΓΚΡΕΚ (1881-1973)
Γεννημένος στην Αθήνα το 1881, έψαλε από μικρό παιδί στην χορωδία του Καθεδρικού ναού του Αγ. Διονυσίου των Καθολικών στην Αθήνα. Στα 1897 πηγαίνει στη Σύρο, γενέτειρα της μητέρας του, και εργάζεται στα γραφεία του Αγγλικού Τηλέγραφου του νησιού. Η προηγμένη πολιτιστικά Σύρος του 19ου αι. στάθηκε καθοριστικός παράγοντας για την καλλιέργεια της μουσικής του παιδείας. Μετά από θητεία στην Κωνσταντινούπολη και την Τένεδο, μετατίθεται στα γραφεία τού Αγγλικού Τηλέγραφου στην Πάτρα. Πρωτοστατεί, μαζί με άλλους φιλοπρόοδους Πατρινούς, στην ίδρυση του Μουσικού Συλλόγου «Ορφεύς» το 1925. Συνδέεται με στενή φιλία με τον Ιταλό μουσικοσυνθέτη Michele Cornello, ο οποίος γίνεται και δάσκαλός του στα ανώτερα θεωρητικά. Εδώ στην Πάτρα ο Γκρεκ αρχίζει το συνθετικό του έργο. Γράφει εκκλησιαστική μουσική για την χορωδία του Καθολικού ναού και πολλά τραγούδια («Η Πατρινοπούλα», «Πέρασαν χρόνια» κ.α.) για τις εκδηλώσεις του «Ορφέα».

Το τραγούδι του «Στην Παληά Πάτρα» βραβεύεται σε διαγωνισμό που προκήρυξε γύρω στα 1930 η δισκογραφική εταιρεία Columbia, ενώ άλλα τραγούδια του με θέμα την Πάτρα γνωρίζουν μεγάλη διάδοση την εποχή εκείνη.
Το 1941 ο Σ. Γκρεκ αφήνει την Πάτρα και εγκαθίσταται οριστικά στην πατρίδα της γυναίκας του, τη Νάξο. Εκεί επιδίδεται σε συνθέσεις εκκλησιαστικής μουσικής, τις οποίες παρουσιάζει με την χορωδία του ναού των Καθολικών στο Κάστρο. Πέθανε το 1973 στην Αθήνα, όπου μεταφέρθηκε εσπευσμένα για λόγους υγείας.

ΜΙΧΑΗΛ ΚΟΡΝΕΛΛΟ
Ο Ιταλός Μichele Cornello έζησε και έδρασε στην Πάτρα το πρώτο μισό του 20ου αι. Ήταν συνθέτης και διατηρούσε Mουσικό Οίκο στο κέντρο της Πάτρας (Κορίνθου 214). Πουλούσε

και επισκεύαζε κυρίως πιάνα, αλλά εξέδιδε και δεκάδες παρτιτούρες Πατρινών συνθετών της εποχής εκείνης, όπως π.χ. της Αντιγόνης Παπαμικροπούλου. Είχε φιλική σχέση με τον τότε εφημέριο του Καθολικού ναού Ιωάννη Σινιγάλια, ο οποίος διηύθυνε την χορωδία του ναού.

Ο Κορνέλλο τον βοηθούσε, έγραφε συνθέσεις που εκτελούσε η χορωδία και μαζί με τον άλλο φίλο του συνθέτη Σωτήριο Γκρεκ, συνέβαλε σε μια μουσική άνοιξη της χορωδίας των Καθολικών στα χρόνια του μεσοπολέμου. Ο Κορνέλλο έγραψε και τραγούδια με αφορμή διάφορα ιστορικά γεγονότα της εποχής. Έφυγε από την Πάτρα στο τέλος της δεκαετίας του 1950.
Όσα προαναφέρθηκαν αποτελούν μια τηλεγραφική παρουσίαση αυτών των σημαντικών συνθετών, που ζωογόνησαν την μουσική ζωή της Πάτρας για μισό αιώνα τουλάχιστον. Χρέος μας είναι να καταγράψουμε και να παρουσιάσουμε το μουσικό υλικό που προκύπτει από την έρευνα μιας άλλης εποχής, όχι μόνο για λόγους ιστορικούς, αλλά και λόγω του μεγάλου μουσικού ενδιαφέροντος που περιέχει το κεφάλαιο «Μουσική ιστορία της Πάτρας».