Δευτέρα 3 Μαρτίου 2008

ΕΝΑΣ ΛΙΒΑΝΕΖΟΣ ΥΠΕΡΜΑΧΟΣ ΤΟΥ ΣΙΜΩΝΑ ΚΑΡΑ!


O Λιβανέζος θεολόγος, ψάλτης και φοιτητής στο τμήμα φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών Peter Saliba, μου έστειλε ένα κείμενό του για "το σύστημα Καρά", το οποίο ευχαρίστως δημοσιεύω, συγχαίροντάς τον εγκαρδίως για τις αναζητήσεις του και τις σπουδές του πάνω στον ελληνικό πολιτισμό.

Ένα τουλάχιστον περίεργο φαινόμενο ανάμεσα στους ιεροψάλτες της Εκκλησίας της Ελλάδος είναι η καταπολέμησις του επικαλουμένου από αυτούς «συστήματος Καρά», αγνοώντας την αληθινή του αγωνία και τον αγώνα, αλλά και την πλούσια δραστηριότητά του στον χώρο της Βυζαντινής μουσικής. Η καταπολέμησις που συνεχίζεται και τώρα εντοπίζεται στα παλαιά βυζαντινά σημάδια κυρίως, και επομένως κατά του συστήματος του τονισμού στο οποίο ο Σίμων Καράς έδινε ιδιαίτερη σημασία γιά να τηρήσει την ισορροπία ανάμεσα στο μέτρο και το μέλος. Σ’ αυτό το άρθρο θα ήθελα πολύ να ρίξω φως στο συστηματικό έργο του Σίμωνος Καρά ως ρυθμιστή της βυζαντινής μουσικής, ρωτώντας αν πράγματι ήταν οι καρποί της δουλειάς του αποτέλεσμα αυθαιρεσίας ή συμπεράσματα μεθοδολογικής έρευνας. Ίσως η ιστορική ορθογραφία, την οποία συνιστούν μερικοί αντίπαλοι του Καρά, ως τον φορέα της «σωστής» προφορικής παραδόσεως, καθίσταται περιττή υπόθεση, εφ’ όσον δεν γινόταν συστηματική καταγραφή της προφορικής αυτής παραδόσεως;

Τί έκανε ο Σίμων Καράς που δεν έκανε κανείς άλλος; Η βυζαντινή μουσική, ως προς την καταγραφή της, πέρασε, όπως και η ελληνική γλώσσα, σε σκοτεινούς αιώνες. Η μουσική αυτή εξελισσόταν προφορικώς, αλλά γραφικώς παρέμενε στενογραφική απαιτώντας ερμηνεία. Οι Τρεις Δάσκαλοι, αρχές του 19ου αιώνα, άρχισαν μια συστηματική μεταγραφή των παλαιών μουσικών μελών στη νέα μέθοδο με υπόβαθρο αυτής το Μέγα Θεωρητικόν του Χρυσάνθου. Αλλά παρέμεινε η μουσική «ελλειπής» εφ’ όσον οι μεταγενέστεροι ψάλτες ερμήνευαν μόνο αυτά που διάβαζαν. Αυτό σημαίνει πως μερικά στοιχεία της καταγεγραμμένης μουσικής έμειναν «αόρατα» αλλά εκτελούνταν μέσω της παραδόσεως. Εδώ ακριβώς εγγυάται η σπουδαιότης του Καρά. Αποκαλυπτικά τα επιτεύγματα που κατάφερε να φέρει στο φως, ανοίγοντας τρόπω τινί το πεδίο της μεθοδολογικής βυζαντινομουσικολογικής έρευνας. Έχοντας στά χέρια του πλούσιο υλικό, γύρισε τον ελλαδικό χώρο καταγράφοντας τραγούδια τε και ύμνους—που άλλωστε αλληλοεξαρτιόνταν και αλληλεπιδρούσαν για να σχηματίσουν την ενιαία ελληνική μουσική παράδοση — και προέβη σε αποκαλυπτήρια τών «παλαιών σημαδιών». Αυτά τα σημάδια είναι μέσα στο «πακέτο» και ένα στοιχείο του συστήματος αδιάσπαστο από το σύνολο. Λάθος θα είναι να τα αντιμετωπίσει κανείς όπως αντιμετωπίσουν οι γλωσσολόγοι το πολυτονικό σύστημα της ελληνικής γλώσσας πού κάποτε, στους πρωτοϊστορικούς και στούς αρχαίους αιώνες, δεν υφίστατο. Το έργο αυτό το συνέχισε ο Λυκούργος Αγγελόπουλος, τώρα πλέον με σύγχρονα ηχογραφικά μέσα, συνεργαζόμενος με τον κ. Μανόλη Κ. Χατζηγιακουμή στην ηχογράφηση των σημαντικότερων παραδοσιακών ιεροψαλτών ώστε να μπορέσει κανείς να συγκρίνει και να βγάλει αποτελέσματα. Ήδη ο Αγγελόπουλος έχει κάνει αρκετές προσωπικές και χορωδιακές ηχογραφήσεις χρησιμοποιώντας τις ερμηνείες των προαναφερθέντων ιεροψαλτών. Αυτό φανερώνει σαφέστατα την απουσία αυθαιρεσίας στην μέθοδο και μιά καθαρή τάση πρός την μορφολογία τών ειδών και προς τον στρουκτουραλισμό.

Λένε πως «όλα τα μεγάλα ονόματα τής Ψαλτικής Τέχνης, από το Πατριαρχείο μέχρι τον Χατζημάρκο και από την Θεσσαλονίκη μέχρι την Αθήνα, έχουν απορρίψει το σύστημα Καρά». Δηλαδή μιλάτε γιά τον Κωνσταντίνο Πρίγγο; Για ρωτήστε για το πόσο ο Πρίγγος ήταν «παραδοσιακός». Ο Πρίγγος δεν έχει αναδείξει τα παπαδικά μέλη που μας οδηγούν στην παραδοσιακή αλήθεια. Ο Μισαήλ Μισαηλίδης θεωρείται παραδοσιακός; Γιά να ανατρέξουμε τα μελοποιήσεις του και να δούμε ιδιαιτέρως το «Άξιον εστίν» του Βαρύ... μα έχει καταντήσει αντιπαραδοσιακός. Και βέβαια δεν αποκλείουμε τα Σμυρναίικα!! Ο Καράς τέλος έχει αποδειχθεί ικανότατος δομιστής και πλείω παραδοσιακός απ’αυτούς που νομίζουν τον εαυτόν τους παραδοσιακοί. Μάλιστα! Η ιστορική «ορθογραφία» συνιστά το σύστημα Καρά και αυτό επιβεβαιώνεται μέσω τις μελέτες των δυτικών επιστημόνων. Έτσι, τα δήθεν παλαιά σημάδια, δείχνουν μορφή, χαρακτήρα και ιδιότητα στους ήχους της βυζαντινής μουσικής απελευθερώνοντάς την από την αφυδάτωση, την ισοπέδωση και την «μονοτονική ξηροφωνία».

Peter S. Saliba

17 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

ΕΧΩ ΔΙΑΒΑΣΕΙ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ ΤΗΝ ΙΕΡΗ ΚΟΝΤΡΑ ΜΕΤΑΞΥ ΚΑΡΡΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙ-ΚΑΡΡΑ.........ΠΕΣΤΕΥΩ ΟΤΙ ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ ΕΚΦΡΑΣΤΗΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΡΡΑ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΑΠΟ ΟΣΟ ΞΕΡΩ ΚΑΙ ΕΧΩ ΑΚΟΥΣΕΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ ΚΑΙ ΑΝΕΠΑΝΑΛΗΠΤΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ...ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΗΣ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΟΣ ΓΝΩΣΤΗΣ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΗΣ Β.ΜΟΥΣΙΚΗΣ.....ΕΠΕΙΔΗ ΕΙΧΑ ΤΗΝ ΕΥΛΟΓΙΑ ΝΑ ΤΩΝ ΓΝΩΡΙΣΩ ΒΓΑΖΩ ΤΟ ΕΞΗΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ..... ΣΑΝ ΜΟΥΣΙΚΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΕΛΕΙΟΣ...ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΟ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΕΡΟ ΣΑΝ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΑΚΟΜΑ ΠΙΟ ΤΕΛΕΙΟΣ..........ΓΝΩΡΙΖΩ ΑΛΛΟΥΣ ΨΑΛΤΕΣ(ΦΥΣΙΚΑ ΟΧΙ ΤΗΣ ΕΜΒΕΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΑΡΧΟΝΤΑ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΗ ΓΑΛΑΝΗ) ΠΟΥ ΔΕΝ ΑΦΗΝΟΥΝ ΝΑ ΑΝΟΙΓΟΥΝ ΤΟ ΣΤΟΜΑ ΤΟΥΣ ΟΙ ΠΑΡΕΥΡΙΣΚΟΜΕΝΟΙ ΨΑΛΤΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΛΑΣΕΙ Η ΥΜΝΩΔΙΑ....ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΔΑΣΚΑΛΟΙ??????ΕΝΑ ΠΡΑΓΜΑ ΣΑΣ ΛΕΩ ΣΑΣ ΠΡΟΚΑΛΩ ΝΑ ΠΑΡΕΥΡΕΘΕΙΤΕ ΣΕ ΜΙΑ ΠΡΟΒΑ ΤΗΣ ΧΟΡΩΔΙΑΣ ΤΟΥ ΑΡΧΟΝΤΑ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΗ ΓΑΛΑΝΗ ΚΑΙ ΘΑ ΔΕΙΤΕ ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΔΑΣΚΑΛΟΣ........... ΝΑ ΕΙΣΑΤΕ ΚΑΛΑ...ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ ΚΑΙ ΕΠΕΙΔΗ ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΟΜΑΙ ΠΟΣΟ ΑΣΧΕΤΟΙ ΕΙΣΑΤΕ ΜΕ ΤΗΝ ΜΟΥΣΙΚΗ(ΒΛΕΠΕ ΝΟΥΛΙΣ)ΔΕΝ ΞΑΝΑΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ ΣΕΛΙΔΑ ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΜΟΥ ΦΙΛΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΥ Κ.ΑΝΔΡΙΟΠΟΥΛΟΥ...............ΜΙΑΟΥΛΉΣ....

Peter Saliba είπε...

Αν ήταν ο Γαλάνης εκφραστής του συστήματος Καρά, πού είναι να γράψει κάτι υπέρ του;Γιατί σιωπά;Η δειλή σιγή αυτή είναι ένα σημάδι παραδοχής των τρεχόντων διωγμών έναντι του μακαριστού δασκάλου! Αγαπητέ ἁνώνυμε"! εμείς γράφουμε στά φανερά και σύ ανόητε βρίζεις στά κρυφά, δειλέ! Ο "καλός" σου δάσκαλος έτσι σου δίδαξε να είσαι τέτοιος "άνθρωπος";

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητέ Ανώνυμε,
Μη μας το κάμεις αυτό! Γράψε τίποτε άλλο να γελάσωμε! Τα λέγεις πολύ ωραία! Να φωτιστούμε και εμείς οι άσχετοι! Καλά, για τον Καρά δεν το συζητάμε... Είσαι υπέρμαχος, αλλά δεν ξέρεις ούτε πώς γράφεται το όνομά του! Τον Γαλάνη όμως τον ξέρεις απ' όξω! Εμ, δεν είναι λίγο πράγμα να έχεις την... ευλογία του!!!

Ανώνυμος είπε...

ΧΑΧΑΧΑ....Ε ΟΧΙ ΚΑΙ ΔΑΣΚΑΛΟΣ......ΚΑΛΟ......ΔΕΝ ΕΧΩ ΚΑΜΙΑ ΣΧΕΣΗ (ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ) ΕΝΟΩ ΜΕ ΤΟΝ Κ.ΓΑΛΑΝΗ...........ΑΝΤΕ ΓΕΙΑ.......

Ανώνυμος είπε...

Α/...... ΚΑΙ ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ...Ο ΓΑΛΑΝΗΣ ΔΕΝ ΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΕ ΚΑΡΑΓΚΙΩΖΗΔΕΣ ΣΑΝ ΚΑΙ ΕΣΑΣ.....ΑΣΧΕΤΟΙ...Ε ΑΣΧΕΤΟΙ.........

Ανώνυμος είπε...

νουλι δεν κοιτας τα μούτρα σου στον καθρεφτη???????για κοιτα!!!!!μην φοβασαι.........

Ανώνυμος είπε...

σε έστειλε κανονικά ο noulis...!!!
φαίνεται κι από την απάντησή σου...

(Υ.Γ. για να μη νομίζεις οτι κατάφερες κάτι να σώσεις με την γελοίο τρόπο που απάντησες)

Peter Saliba είπε...

Θα σας παρακαλέσω όλοι να είναι τα σχόλια σας πάνω στο συγκεκριμένο κείμενο και μή διαστρεβλώσετε το πνεύμα του θέματος με τημ ύβρι!

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητέ Peter,
Επειδή σε συμπαθώ, θα σου πω ότι κάμεις και συ το ίδιο λάθος τής προσωπολατρίας: ο άλλος θεωρεί τον Γαλάνη θεό, άρα ό,τι λέγει είναι ευάγγελιο! Εσύ θεωρείς τον Λυκούργο (πάλι καλά!). Έτσι όμως δεν βγαίνει τίποτε...
θα στο ξαναπώ και σκέψου το: Η ζώσα παράδοση που έρχεται από το Πατριαρχείο δεν έχει καμμία σχέση με το καραϊκό άκουσμα. Όλοι οι κορυφαίοι ψάλτες καταδικάζουν το σύστημα Καρά. Όχι φυσικά μόνον ο Πρίγγος - τον οποίον, ειρήσθω εν παρόδω είναι ύβρις να τον απαξιώνεις... Ακόμη και οι ηχογραφήσεις τού Χατζηγιακουμή, τις οποίες επικαλείσαι, κάθε άλλο παρά καραϊκές είναι...
Αυτά δεν σε προβληματίζουν λίγο; Είναι δυνατόν οι περιθωριακές απόψεις ενός - δύο ανθρώπων να διαγράψουν την Ψαλτική Ιστορία δύο αιώνων;

Ανώνυμος είπε...

Αυτό είναι αγαπητοί μου το επίπεδο των μαθητών ,υπέρμαχων, φίλων και κατα συνέπεια του ιδίου του κυρίου Γαλάνη: η έπαρσης και η ύβρυς!
Το μόνο που τους αξίζει είναι οι περιφρόνησή μας!

Ανώνυμος είπε...

ΓΑΛΑΝΗΣ ΚΑΙ ΣΤΑ ΜΥΑΛΑΣΤΑ ΚΑΓΚΕΛΑ.......ΚΑΙ ΣΕ ΟΠΟΙΟΝ ΑΡΕΣΕΙ.........................................

panagiotisandriopoulos είπε...

Αγαπητοί μου ανώνυμε και bufer,

Παρεκτρέπεστε! Τέτοιου είδους σχόλια ξεπερνούν τα εσκαμμένα. Σας παρακαλώ πιο πολιτισμένα! Τα σχόλιά σας δεν μπορούν να μπουν.

Ανώνυμος είπε...

το θέμα είναι κύριοι, συναδελφοί και μη, το τι περιμένει την ζώσα παράδοση που έρχεται εκ του Πατριαρχείου εις τα καθ' ημάς... ... ...

Unknown είπε...

Για να μη λέμε ότι θέλουμε, τόσο ο Πρίγγος όσο και όλοι οι ψάλτες στις ηχογραφήσεις του Χατζηγιακουμή εκτελούν στη θέση του "κυλίσματος" τη θέση των "Νέων ωδειακών εκκλησιαστικής μουσικής"!! Οι δυτικοί μουσικολόγοι δεν ξέρουν από παραδοσιακό ύφος και νομίζουν ότι η απλή πρόσθεση φθόγγων πλουτίζει τη μουσική. Τη δυτική μουσική μπορεί, τη δική μας όμως όχι! Στην πραγματικότητα η πλέον δυτική απόδοση του κυλίσματος είναι αυτή του Καρά! Είναι χειρότερη ακόμα και από αυτή των "Δυτικών" του διαγράμματος: τουλάχιστον στην απόδοση των δυτικών φαίνονται ξεκάθαρα οι φθόγγοι. Στις καραϊκές "εκτελέσεις" ακούς κάτι στο περίπου... Δε νομίζω να υπάρχει σοβαρός δυτικός μουσικολόγος που να ακούσει από τη μια τον Καρά κι από την άλλη έναν παραδοσιακό ψάλτη και να μην καταλάβει διαφορά. Απλώς οι του Καρά προσφέρουν στη Δύση μόνο τη δική τους εκδοχή και πέραν αυτής τίποτε άλλο.

Ανώνυμος είπε...

ΕΙΣΤΑΙ ΟΛΟΙ ΑΣΧΕΤΟΙ..................................ΑΜΟΥΣΟΙ............ΝΑ ΤΟΥΣ ΧΑΙΡΕΣΕ ΑΝΔΡΙΟΠΟΥΛΕ.........................ΓΑΛΑΝΗΣ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ

Ανώνυμος είπε...

ΤΙ ΕΓΙΝΕ ΡΕ ΑΓ.ΙΕΡΟΨΑΛΤΕΣ¨?ΓΙΑΤΙ ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΗΚΑΤΕ??

ilias Nektarios είπε...

Κε Θεοτοκατε και νουλις,πεστε τα,γιατι παμε κατα διαβολου!...:)

Ειναι δυνατον κορυφαιοι ψαλτες να ειναι λαθος και ο Καρρας,που ηταν αυτοδιδακτος,να ειναι αυθεντια;...Τι λετε ρε;...Και αυτο φυσικα αποδεικνυεται απο τις ηχογραφησεις,ΑΚΟΥΣΤΕ και συγκρινετε!!...

Related Posts with Thumbnails